Дар ҷаҳони муосир, донистани забонҳои хориҷӣ на танҳо воситаи муошират, балки як ҷузъи асосии муваффақият дар касбомӯзӣ ва рушди шахсӣ мебошад. Имрӯз ҷаҳонишавӣ ва пешрафти технологӣ талаб менамояд, ки ҳар яки мо забони хориҷиро омӯзем, зеро забондонӣ аз муҳимтарин унсурҳои муваффақият дар зиндагии шахсӣ ва касбӣ ба ҳисоб меравад.

Дар шароити ҷаҳонишавӣ, ки муносибатҳои байналмилалӣ, ҳамкорӣ ва тиҷорат пайваста густариш меёбанд, донистани забонҳои хориҷӣ на танҳо ҳамчун малакаи иловагӣ, балки зарурати ҳаётӣ шинохта шудааст.

Дар солҳои соҳибистиқлолӣ дар аксари шаҳру ноҳияҳои кишвар марказҳои таълими калонсолон таъсис дода шуд, ки то имрӯз дар онҳо беш аз 700 ҳазор шаҳрвандон ба омӯхтани касбу ҳунар ва забонҳои хориҷӣ машғул мебошанд.

Марказҳои зикршуда метавонанд дар як сол беш аз 8000 нафар сокинони мамлакатро ба касбомӯзӣ ва забономӯзӣ фаро гиранд. Ин раванд бо дарназардошти ҳамасола афзоиш ёфтани шумораи аҳолии қобили меҳнат, тақвият дода мешавад. Тибқи маълумот дар панҷ соли оянда дар муассисаҳои зикргардида, беш аз як миллион шаҳрвандон ба омӯхтани касбу ҳунар ва забонҳои хориҷӣ фаро гирифта мешаванд.

Барои касбомӯзон, донистани забонҳои хориҷӣ калиди дари имкониятҳои нав мебошад. Забондонӣ ба онҳо на танҳо имкони муошират бо фарҳангҳо ва одамони гуногунро медиҳад, балки имкон медиҳад, ки ба манбаъҳои пешрафтаи илмӣ ва технологияҳои муосир дастрасӣ пайдо кунанд.

Имрӯзҳо забонҳои англисӣ, русӣ, чинӣ ва дигар забонҳои байналмилалӣ ҳамчун воситаи асосии робита ва ҳамкорӣ дар соҳаҳои иқтисод, технология, илм ва фарҳанг нақши муҳим мебозанд. Пас, омӯзиши онҳо на танҳо афзалият, балки сармоягузорӣ ба оянда мебошад.

Имрӯзҳо корфармоён шахсони донандаи забонҳои хориҷиро афзал медонанд, зеро ширкатҳои зиёде бо шарикон ва муштариёни байналмилалӣ фаъолият доранд. Барои ҷавонон донистани забонҳои хориҷӣ имконият медиҳад, ки дар чунин ширкатҳо кор пайдо кунанд ва дар аксари ихтисосҳои муосир, аз ҷумла технология, муҳандисӣ, тиб ва иқтисод, манбаъҳои асосӣ дар забонҳои хориҷӣ дастрасанд. Шахсони донандаи забонҳои хориҷӣ метавонанд аз адабиёти илмӣ, курсҳои онлайнӣ, ва барномаҳои таълимии байналмилалӣ баҳра баранд, ки ин онҳоро дар ҳунаромӯзӣ пешсаф месозад.

ОМӮЗИШИ ЗАБОНҲОИ ХОРИҶӢ ДАР МУАССИСАҲОИ КАСБӢ

-Ҷорӣ кардани барномаҳои махсуси омӯзиши забонҳои хориҷӣ дар муассисаҳои ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ.

-Ташкили курсҳои забонӣ бо истифодаи технологияҳои муосир ва платформаҳои онлайнӣ.

-Рушди ҳамкорӣ бо муассисаҳои хориҷӣ ва ташкили барномаҳои табодули донишҷӯён.

Донистани забонҳои хориҷӣ дар шароити ҷаҳони муосир ба рушди касбӣ ва шахсӣ мусоидат мекунад. Муассисаҳои касбӣ бояд ба омӯзиши забонҳо диққати ҷиддӣ диҳанд, то ҷавонон тавонанд дар бозори меҳнат муваффақ бошанд ва дар рушди ҷомеа саҳмгузор бошад.

Қадриддин ҲАИТОВ,

Сармутахассиси шуъбаи ҳуқуқ,

коргузорӣ ва назорати Кумита

Дар ҳамаи дастовардҳои таърихии ҷомеаи мо хидмати занону бонувон хеле бузург ва арзишманд мебошад. Дар даврони соҳибистиқлолии кишвар таҳти сиёсати хирадмандона ва созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон имкон фароҳам гардид, ки мақоми зан дар ҷомеа назар ба гузашта, хеле баландтар шавад. Дар ҳамаи марҳалаҳои муҳими ҷомеа имрӯз нақши занон ба як унсури муҳим ва ногусастанӣ табдил ёфтааст.

Агар ба таърихи ҳаёти ҷамъиятӣ назар андозем, метавон дид, ки да ҳар давр занону бонувон дар ҷомеа нақши хосе доштаанл. Бо вуҷуди он ки дар замонҳои қадим дар баъзе ҷойҳо ҳуқуқҳои занон нисбат ба мардон маҳдуд буданд, бо рушд ва тавсеъаи мафкураи инсоният занон тадриҷан дар баробари мардон мақому манзалат пайдо намуданд. Имрӯз занон ҳуқуқи баробар бо мардон доранд ва дар ҳамаи ҷабҳаҳои ҳаёти давлатдорӣ ва ҷомеа фаъолона иштирок мекунанд.

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба занону бонувон имкониятҳои васеъ ва шароити хуби амал карданро фароҳам оварда, онҳоро барои ширкат дар раванди идоракунии давлат ва ба ин васила рушду нумӯи кишвар ҳидоят мекунад. Бо кӯшишҳои пайваста, шумораи занони роҳбар ва мутахассисон дар сохторҳои давлатӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар сол то сол афзоиш ёфта, нақши онҳо дар пешрафт ва рушди иқтисоди миллӣ боризтар гардидааст.

Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониҳояшон таъкид карда буданд: "Ҷомеае, ки ба зан – модар ғамхорӣ мекунад, ба ояндаи худаш ғамхорӣ мекунад". Ин гуфтаҳо нишон медиҳад, ки ҷиҳати хидмат ба ватан, ҳамзамон, маҳфуз доштани қадру манзалат ва ҳуқуқи занон дар ҷомеа хеле муҳим ва зарур дониста мешавад. Дар соҳаи маориф ва илм ҳам бонувон бо шиддат ва садоқат меҳнат мекунанд. Дар мактабҳои таҳсилоти умумӣ ва олии кишвар, аксарияти муаллимон занон ҳастанд, ки бо талоши бештар кӯшиш мекунанд, ки насли навро ба роҳи дониш ва маърифат раҳнамоӣ кунанд.

Ҳукумати Тоҷикистон, аз оғози марҳилаи соҳибистиқлолӣ, барои таъмин намудани ҳуқуқи занон ва таҳкими мавқеи онҳо дар ҷомеа тадбирҳои зиёд амалӣ намудааст. Дар доираи ин тадбирҳо, як қатор ҳуҷҷатҳо ва қонунҳои давлатиро ба мақсади беҳтар кардани шароити занон ва баланд бардоштани мақоми онҳо қабул кардаанд. Сафи занон, ки дар зинаҳои баландтари ҳокимият, мақомоти қонунгузорӣ, судӣ ва иҷроия фаъолият мекунанд, рӯз то рӯз меафзояд. Ин нишон медиҳад, ки иштироки занон дар раванди идоракунӣ ва ҷомеа на танҳо асли зарурӣ, балки натиҷаи сиёсати дуруст ва ғамхории давлат аст.

Бо итминон метавон гуфт, ки бонувони тоҷик, бо далерӣ ва хирад, суннатҳои бостонии миллатро дар оянда низ нигоҳ медоранд ва дар таҳкими сулҳ, рушди кишвари азизамон ва оромии ҷомеа саҳми бағоят арзишманде хоҳанд гузошт.

Хайринисо ХОҶАЕВА,

омӯзгори Коллеҷи омӯзгории шаҳри Бохтар

Имрӯз дар Коллеҷи информатика ва техникаи компютерии шаҳри Душанбе бо иштироки академик Фарҳод Раҳимӣ, Раиси Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Баҳрулло Давлатзода ва Алишер Ализода, муовинони раис, Хурсанд Содиқзода, муовини якуми директори Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагони Вазорати маориф ва илм, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, сардорони раёсату шуъбаҳои Кумита ва роҳбарони муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ оид ба ҷамъбасти фаъолияти 3-моҳаи Кумита дар нимсолаи якуми соли 2025 ҷаласаи ҳисоботӣ баргузор гардид.

Ҷаласаро Раиси Кумита академик Фарҳод Раҳимӣ ифтитоҳ намуда, ҳисоботи семоҳаро ба самъи ҳозирин расонида, иброз дошт, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти роҳбарии Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соҳаи таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбиро яке аз самтҳои афзалиятноки кишвар шуморида, мунтазам барои рушду нумуи он тадбирҳо меандешад.

Қайд гардид, ки айни замон, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон 65 муассисаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ фаъолият менамояд, ки дар онҳо аз рӯйи 14 самт (иқтисодиёт, техника ва технология, нақлиёт, техникаи радиоэлектронӣ, энергетика, саноати кимиёӣ, саноати сабук, саноати кӯҳӣ, меъморӣ ва сохтмон, кишоварзӣ, металлургия, телекоммуникатсия, сайёҳӣ ва меҳмондорӣ, хизмати маишӣ ва хӯроки умумӣ) ва 135 ихтисос кадрҳои коргарӣ омода карда мешаванд.

“Имрӯз дар литсейҳои касбии техникии кишвар 23 ҳазору 469 нафар хонанда таҳсил менамоянд, ки аз ин 6 ҳазору 276 нафарро (26,7%) духтарон ташкил медиҳанд. Аз шумораи мазкур 20 ҳазору 956 нафар (89,3%) дар гурӯҳҳои буҷавӣ ва 2 ҳазору 513 нафар (10,7%) дар гурӯҳҳои шартномавӣ таҳсил доранд. Ба ҳолати 1 марти соли 2025 дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ 205 нафар хонандаи маъюб (55 нафар духтар), 54 нафар хонандаи ятими кулл (10 нафар духтар) ва 705 нафар нимятим (93 нафар духтар) таҳсил карда истодаанд, ки ҳифзи иҷтимоии онҳо таҳти назорати бевоситаи роҳбарияти Кумита ва муассисаҳои таълимӣ қарор доранд”, - гуфт Раиси Кумита.

Зикр гардид, ки барои зиёд намудани теъдоди қабули хонандагон ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар нақша гирифта шудааст, ки дар панҷ соли оянда беш аз як милион нафар шаҳрвандон ба омӯхтани касбу ҳунар ва забонҳои хориҷӣ фаро гирифта шаванд. Бо ин мақсад Кумита нақшаи ба курсҳои кӯтоҳмуддати касбомӯзӣ ҷалб намудани шаҳрвандонеро, ки касбу ҳунар надоранд, барои нимсолаи якуми соли 2025 бо шумораи 20 ҳазор нафар тасдиқ намуда, барои иҷро ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ирсол намуд. Дар се моҳи соли равон курсҳои кӯтоҳмуддати касбомӯзии назди муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро 3 ҳазору 939 нафар хатм карданд, ки аз ин 859 нафарашро занону бонувон ташкил медиҳад.

Дар идомаи суханронӣ иброз гардид, ки айни ҳол, дар ҷумҳурӣ 88 муассисаи таҳсилоти миёнаи касбӣ (аз ин теъдод 59 муассисаи давлатӣ ва 29 муассиса) ва 6 филиал фаъолият менамояд. Дар муассисаҳои мазкур аз рӯйи самтҳои омӯзгорӣ, тиббӣ, фарҳанг, кишоварзӣ, иқтисодӣ, технологӣ, техникӣ, муҳандисӣ-омӯзгорӣ, ҳуқуқ, таъмини бехатарӣ ва аз рӯйи зиёда аз 209 номгӯйи ихтисос мутахассисон омода карда мешавад. Дар муассисаҳои мазкур 98 ҳазору 551 нафар донишҷӯй (73 ҳазору 914 духтар) дар зинаи таҳсилоти миёнаи касбӣ ва 2 ҳазору 991 нафар хонанда (777 духтар) дар шуъбаҳои таҳсилоти ибтидоии касбии назди муассисаҳои таҳсилоти миёнаи касбӣ ба таҳсил фаро гирифта шуда, ба онҳо 7 ҳазору 516 нафар омӯзгор ва 98 нафар устои таълими истеҳсолӣ дарс медиҳанд.

“Бо мақсади ташкили раванди таълим ва бо ҳамин васила мусоидат намудан ба баланд бардоштани сифати таҳсилот дар 36 муассисаи таълимии таҳсилоти миёнаи касбии самти тиббӣ аз рӯйи 13 ихтисос дар заминаи синфҳои 9 ва 11 нақшаҳои асосии ягонаи таълимии ҷавобгӯ ба талаботи стандартҳои ҷаҳонии таҳсилот таҳия гардида, мавриди истифода қарор дода шуд. Инчунин, 70 адад нақшаи таълимии самти техникӣ ва технологӣ таҳия ва барои корбарӣ ба муассисаҳои таълимӣ ирсол карда шуд. Айни замон, нақшаҳои таълимии соҳаи фарҳанг ва санъат аз рӯйи 24 ихтисос мавриди таҳлил қарор дода шуда, барои тасдиқ пешниҳод карда мешавад», - гуфт Раиси Кумита.

Дар хотимаи суханронӣ таъкид гардид, ки дар давраи ҳисоботӣ Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамаҷониба кӯшиш ба харҷ дод, ки дар асоси дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифаҳои соҳавии худро саривақт ва бо сифат ба иҷро расонад.

Сипас, Хурсанд Содиқзода, муовини якуми директори Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илми назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, суханронӣ намуда, ҳисоботи Раиси Кумитаро қаноатбахш ҳисобид. Мавсуф роҷеъ ба фаъолияти муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ дар семоҳаи аввали соли 2025 ибрози назар намуда, иброз гардид, ки нақши соҳаи таҳсилоти касбӣ дар таъмини бозори меҳнат бо мутахассисони соҳаи коргарӣ назаррас мебошад.

Дар қисмати музокира директорони як қатор муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ баромад карда, доир ба фаъолияти муассисаҳои худ маълумот дода, ҳисоботи Раиси Кумитаро қаноатбахш эълон карданд.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар суханрониҳои худ пайвастаи доир ба таҳсилоти касбӣ ва соҳибкасб гардидани шаҳрвандон, саҳмгузор будани онҳо дар рушди соҳаҳои гуногун хоҷагии халқи мамлакат аҳамияти аввалиндараҷа дода, онро ҳамчун омили пешрафти иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар арзёбӣ менамоянд. Тавре Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иброз доштанд: «Малакаи касбӣ - асоси пешрафти ҳар як инсон ва ҷомеа мебошад. Агар мо мехоҳем, ки ба рушди воқеии кишвар ноил шавем, бояд ба таълиму тарбия ва рушди малакаи касбӣ дар тамоми соҳаҳо аҳамияти ҷиддӣ диҳем».

Баргузории озмуни малакаи касбӣ як иқдоми муҳим барои арзёбии қобилиятҳо ва малакаҳои касбии хонандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ буда, бо ибтикори Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон соли дуюм аст, ки роҳандозӣ мегардад.

Озмуни мазкур имкон медиҳад, ки хонандагон бо малакаҳои касбии худ баҳо дода, барои такмил додани донишу малакаи худ чораандешӣ намоянд.

Давраи омодагӣ ба озмуни малакаи касбӣ муассисаи таълимиро ба истифодаи усулҳои нави таълим ва технологияҳои нав водор менамояд, ки дар натиҷа эҷодкорӣ ва иноватсия ба вуҷуд омада, ҳамзамон омодагӣ ба озмун боиси омӯзишҳои иловагӣ ва такмили дониш мегардад.

Аз натиҷаи озмуни малакаи касбӣ метавон хулосбардорӣ намуд, ки дар муассисаҳои таълимӣ сатҳу сифати таълим дар кадом сатҳ қарор дорад. Натиҷаи озмун ёвари муҳими беҳтар намудани сифати таълим дар муассисаҳои таълимӣ мебошад. Озмуни малакаи касбӣ яке аз воситаҳои баҳодиҳӣ ва таҳкими сифати малака ва дониши хонандагони муассисаҳои таълимӣ ба ҳисоб рафта, натиҷаи озмун нишон медиҳад, ки дар кадом самтҳо омӯзиш ва бозомӯзӣ зарур аст.

Мақсади асосии озмуни малакаи касбӣ ташвиқ ва тарғиби касбомӯзӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ буда, на танҳо барои нишон додани беҳтаринҳо муҳим аст, балки барои шиносоӣ, талабот ва этиёҷи бозори меҳнат дар соҳаҳои гуногун низ ёрӣ мерасонад. Муассисаи таълимӣ уҳдадор аст, ки муҳити рақобатпазир ва солимро созгор намояд, ки дар он хонандагон тавонанд омодагии назариявӣ ва амалии худро санҷанд.

Ҳадаф аз баргузории озмуни малакаи касбӣ ин аст, ки хонандагон дар муҳити солим барои ноил гардидан ба натиҷаи назаррас рақобат намуда, такмили малакаи касбӣ, дарёфти истеъдодҳои нав ва баланд бардоштани сифати таълим дар муассисаҳои таълимӣ таъмин гардад. Озмуни малакаи касбӣ барои рушди соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ манфиатҳои зиёде дорад. Баргузории озмун ба хонанда имкон медиҳад, ки малакаҳои касбии худро ба таври амалӣ беҳтар намуда, баҳри сайқал додани донишҳои назариявӣ ва амалии худ тадбирҳои зарурӣ андешанд.

Иштирок ва сазовори ҷойҳои намоён гардидан дар озмун ба хонанда эътимод ва боварӣ бахшида барои ноил гардидан ба муваффақиятҳои нав ба нав дар оянда замина фароҳам меорад.

Баргузории озмун ба хонандагон имкон медиҳад, ки бо хонандагони дигар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ ошноӣ ва робитаи дӯстӣ пайдо намоянд. Озмуни малакаи касбӣ як марҳилаи ҷамъ омадани хонандагон аз тамоми минтақаҳои ҷумҳурӣ буда, ба онҳо имкон медиҳад, ки таҷриба ва донишҳои худро мубодила намоянд, ҳамкориҳои нав эҷод ва шабакаи дӯстӣ бунёд гардад.

Инчунин, шароит фароҳам меояд, ки беҳтаринҳо дар сатҳи ҷумҳурӣ шинохта шаванд. Аз натиҷаи ноилгардида таасуроти хонандагон аз озмуни малакаи касбӣ метавонад гуногун бошад. Ҳангоми муваффақ гардидан дар озмун хонанда барои пешрафт ва такмили малакаҳои касбӣ ҳавасманд мегардад. Озмун метавонад барои ӯ як имкони хубе барои нишон додани малака ва маҳорат бошад. Дар ҳолати ба натиҷаҳои интизорбуда ноил нагардидан, ӯ дарк менамояд, ки донишу малакааш ҳанӯз кофӣ нест ва ин метавонад ба ӯ кӯмак кунад, ки ноумед нагардида барои дар оянда муваффақ шудан кӯшиш намояд. Дар ҳақиқат озмуни малакаи касбӣ рушди касбии хонандагонро таъмин менамояд ва хонанда имкон дорад, ки дониш ва малакаҳои худро таҳқиқ ва такмил намояд.