21 декабр дар толори Консерваторияи давлатии Санкт-Петербург ба номи Римский-Корсаков маросими супоридани Ҷоизаи байналмилалии сулҳи ба номи Лев Толстой ба роҳбарони давлатҳои Тоҷикистон, Узбекистон ва Қирғизистон баргузор гардид.

Дар вазъияти тантанавӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва ба роҳбарони давлатҳои Узбекистон ва Қирғизистон Ҷоизаи байналмилалии сулҳи ба номи Лев Толстой супорида шуд.

Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва сарони давлатҳои ҳамсояи мо бо ин ҷоизаи фахрӣ дар соли 2025 барои саҳми бузург дар таҳкими сулҳу амният дар минтақаи Осиёи Марказӣ сарфароз гардиданд.

Ёдовар мешавем, ки 31 марти соли 2025 дар нишасти сарони Тоҷикистон, Қирғизистон ва Ӯзбекистон дар шаҳри Хуҷанд созишномаи таърихӣ дар хусуси сарҳадҳои се давлат ва эъломияи Хуҷанд доир ба дӯстии абадӣ ба имзо расида, масоили сарҳадии миёни се давлати ҳамсоя ҳалли ниҳоии худро пайдо намуданд.

Ин руйдодҳои таърихӣ ба таъмини амну субот, рушди устувор ва болоравии нуфузу эътибори байналмилалии минтақаи Осиёи Марказӣ ҳамаҷониба мусоидат намуд.

21 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сафари корӣ вориди шаҳри Санкт-Петербурги Федератсияи Русия шуданд.

Дар фурудгоҳи “Пулково” Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро намояндагони воломақоми Федератсияи Русия самимона пазироӣ карданд.

Зимни ин сафар Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар вохӯрии ғайрирасмии роҳбарони давлатҳои иштирокдори Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил иштирок менамоянд.

21 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои иштирок дар вохӯрии ғайрирасмии сарони давлатҳои иштирокдори Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ба шаҳри Санкт-Петербурги Федератсияи Русия сафар карданд.

Дар фурудгоҳи байналмилалии Душанбе Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якуми Роҳбари Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар шахсони расмӣ гусел намуданд.

Дар ин сафар Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро вазири корҳои хориҷӣ, ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои робитаҳои хориҷӣ ва дигар шахсони расмӣ ҳамроҳӣ менамоянд.

19 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Токио бо Раиси Палатаи мушовирони Парлумони Ҷопон Секигучи Масакадзу мулоқот намуданд.

Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид доштанд, ки Тоҷикистон ба ҳамкории байнипарлумонӣ бо Ҷопон таваҷҷуҳи хос зоҳир менамояд.

Дипломатияи парлумонӣ василаи муассири таҳкими минбаъдаи муколамаи байнидавлатӣ номида шуд.

Пешбурди робитаҳои фаъоли Гурӯҳи дӯстӣ ва ҳамкории Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Палатаи мушовирони Парлумони Ҷопон зарур шумурда шуд.

Ҷонибҳо, ҳамчунин, оид ба дигар ҷанбаҳои дӯстонаи Тоҷикистону Ҷопон, самтҳои мавриди таваҷҷуҳ, аз ҷумла рушди ҳамкорӣ дар соҳаҳои муҳими иҷтимоию иқтисодӣ, бахшҳои инфрасохтор, саноат, энергетика, кишоварзӣ, ҳифзи муҳити зист ва тандурустӣ табодули андеша намуданд.

Ба масъалаи рушди ҳамкорӣ дар бахши иқтисоди рақамӣ, ҷорӣ намудани технологияҳои “сабз”, рақамӣ ва зеҳни сунъӣ таваҷҷуҳ зоҳир гардид.

Ҷалби сармоя ба бахши сайёҳӣ, рушди ҳамкории амалӣ бо Ҷопон дар соҳаи муҳоҷирати меҳнатӣ ва густариши муносибатҳои фарҳангиву башарӣ аз мавзуъоти дигари суҳбат буд.

19 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Токио бо Императори Ҷопон муҳтарам Наруҳито мулоқот намуданд.

Дар вохӯрӣ масоили муносибатҳои Тоҷикистону Ҷопон баррасӣ шуд.

Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Император барои пазироии самимӣ ва ҳусни таваҷҷуҳ изҳори сипос намуданд.

Гуфта шуд, ки муносибатҳои Тоҷикистону Ҷопон имрӯз доираи васеи ҳамкориро дар бахшҳои тиҷорату иқтисод, фарҳангиву гуманитарӣ ва дигар соҳаҳои мавриди таваҷҷуҳи тарафҳо фаро мегиранд.

Дастгирии Ҷопон дар татбиқи лоиҳаҳои хурду миёнаи бахшҳои инфрасохтор, нақлиёт, энергетика, кишоварзию экологӣ, инчунин, омодасозии захираҳои инсонӣ, тандурустиву беҳдошт, таъкид гардид.

Оид ба дигар масъалаҳои ҳамкории барои ҳарду ҷониб судманд табодули андеша сурат гирифт.

19 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Токио бо Директори иҷрокунандаи Созмони амнияти соҳаҳои металлургия ва энергетикаи Ҷопон (JOGMEC) Ичиро Такаҳара мулоқот намуданд.

Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар оғози суҳбат иброз доштанд, ки мо ҳавасманди ҳамкорӣ бо Созмон барои амалисозии лоиҳаҳо дар бахшҳои энергетика ва истихроҷи маъданҳои кӯҳӣ мебошем.

Ба истифодаи имкониятҳои кишвари мо дар соҳаи саноат, муосирсозии технологияҳои истихроҷ ва коркарди маъданҳо ва таъсиси корхонаҳои истеҳсолии муштарак таваҷҷуҳи зиёд зоҳир гардид.

Роҳандозии ҳамкории амалӣ дар самти татбиқи лоиҳаҳо дар соҳаи энергеияи барқароршаванда бо ҷалби сармоя ва технологияҳои нав зарур шумурда шуд.

Ҳамчунин, таъкид гардид, ки мо ба иштироки фаъоли ширкатҳои ҷопонӣ дар татбиқи “технологияҳои сабз” дар Тоҷикистон манфиатдор ҳастем.

Аз Созмони амнияти соҳаҳои металлургия ва энергетикаи Ҷопон даъват карда шуд, ки бо ниҳодҳои давлатӣ, донишгоҳҳо ва муассисаҳои таҳқиқотии Тоҷикистон дар самти омӯзиш ва коркарди сарватҳои зеризаминӣ ҳамкории муштарак ба роҳ монад.

19 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Токио бо Президенти Ассотсиатсияи Ҷопон оид ба савдо бо Русия ва давлатҳои нави соҳибистиқлол (РОТОБО) Масами Ииҷима мулоқот намуданд.

Дар вохӯрӣ самтҳои ояндадори ҳамкорӣ миёни Тоҷикистон ва Ҷопон баррасӣ шуд.

Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Ассотсиатсияи Ҷопон оид ба савдоро василаи муҳимми густариши робитаҳои иқтисодӣ ва таҳкими алоқаҳои тиҷоратӣ миёни кишварҳои мо номиданд.

Таъкид гардид, ки Тоҷикистон дорои захираҳои нодир, мавқеи географии муносиб ва иқтидори зиёди инсонӣ мебошад. Дар ин зимн гуфта шуд, ки ин имкониятҳо кишвари моро ба макони ояндадори ташаккули занҷираҳои логистикӣ ва истеҳсолӣ табдил медиҳанд.

Ба истифодаи имкониятҳои роҳандозии коркарди маҳсулоти кишоварзӣ, тавсеаи саноати нассоҷӣ, бонкдорӣ, зеҳни сунъӣ ва дорусозӣ таваҷҷуҳи зиёд зоҳир гардид.

Аз Ассотсиатсия даъват карда шуд, ки дар сохтмони нерӯгоҳҳои хурди барқии обӣ, офтобиву бодӣ ва муосиргардонии иншооти мавҷудаи энергетикӣ, ҳамчунин, ва таъсиси корхонаҳои муштарак иштирок намоянд.

Парвариши маҳсулоти аз ҷиҳати экологӣ тоза, аз ҷумла меваҷот, ангур, лӯбиёгиҳо ва растаниҳои шифобахш, самтҳои қобили таваҷҷуҳ дониста шуд.

Ҳамчунин, шароити мусоиди таъсиси корхонаҳои саноатӣ, истифодаи ашёи хоми минералӣ ва захираҳои энергетикӣ муаррифӣ гардид.

19 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Токио бо Президенти Агентии ҳамкории байналмилалии Ҷопон (ҶАЙКА) Акиҳико Танака мулоқот намуданд.

Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид карданд, ки ҷониби Тоҷикистон сатҳи ҳамкорӣ бо Ҷопонро дар чаҳорчӯби Агентии ҳамкории байналмилалии Ҷопон (ҶАЙКА) баланд арзёбӣ мекунад.

Ҷонибҳо ба рушди ҳамкорӣ дар соҳаҳои муҳимми иқтисоди миллии кишвари мо, аз ҷумла ҷиҳати татбиқи лоиҳаҳои муштарак дар бахшҳои саноат, нақлиёт, энергетика, кишоварзӣ, обтаъминкунӣ, маориф ва тандурустӣ таваҷҷуҳи зиёд зоҳир намуданд.

Аз имзои ду созишномаи нави грантӣ оид ба лоиҳаҳои сохтмони як зеристгоҳ ва муосирсозии таҷҳизоти сканерии борҳо дар дидбонгоҳи гумрукӣ истиқбол карда шуд.

Ҷалби сармояи мустақими ҷопонӣ, аз ҷумла қарзҳои имтиёзноки иенӣ, аз мавзуъоти дигари суҳбат буд.

Рушди энергетикаи “сабз” аз самтҳои ояндадори ҳамкорӣ номида шуд.

Барои тавсеаи бахшҳои Барномаи “JDS” дар соҳаҳои тиб, нанотехнология, технологияҳои иттилоотӣ, техникаи авиатсионӣ, амнияти иттилоотӣ, ҳифзи муҳити зист ва таъсиси Маркази инноватсия ва технологияҳои рақамии Тоҷикистону Ҷопон дар кишвари мо изҳори ҳавасмандӣ карда шуд.

19 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Токио бо Раиси Гурӯҳи байнипарлумонии дӯстию ҳамкории “Тоҷикистон-Ҷопон”, узви Палатаи намояндагони Парламенти Ҷопон Кейҷи Фуруя мулоқот намуданд.

Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон саҳми Гурӯҳи байнипарлумониро дар таҳкими дӯстӣ ва густариши ҳамкории Тоҷикистону Ҷопон муҳим арзёбӣ намуданд.

Ба татбиқи лоиҳаҳои мухталиф, аз ҷумла дар соҳаҳои энергетика, тандурустӣ, илм ва маориф, нақлиёт, кишоварзӣ ва тақвияти зарфиятҳои инсонӣ таваҷҷуҳи зиёд зоҳир гардид.

Ҷонибҳо ба рушди ҳамкорӣ дар бахши технологияҳои иттилоотӣ, таъсиси технопаркҳо, дастгирии бизнес-инкубаторҳо, стартапҳо ва омода кардани мутахассисони баландихтисоси соҳаи IT таваҷҷуҳ намуданд.

Соҳаи гуманитарӣ бахши муҳимми ҳамкории дуҷониба арзёбӣ шуд.

Масъалаҳои рушди табодули фарҳангӣ ва зиёд кардани квотаҳои таҳсилӣ барои шаҳрвандони Тоҷикистон дар муассисаҳои таҳсилоти олии Ҷопон, инчунин, тавсеаи давраҳои омӯзишӣ аз мавзуъоти дигари суҳбат буд.

18 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо сафари расмӣ ва барои иштирок дар Ҳамоиши Муколамаи «Осиёи Марказӣ - Ҷопон» вориди шаҳри Токиои Ҷопон шуданд.

Дар саҳни фурудгоҳи Ҳанеда Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро намояндагони воломақоми Ҷопон гарму самимӣ истиқбол гирифтанд.

Ба ифтихори меҳмони олиқадр майдони фурудгоҳ бо парчамҳои давлатӣ оро ёфта буд.

(Бардошт аз Паёми Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ 16.12.2025)

Ҳамасола дар фазои сулҳу субот ва ваҳдати миллӣ, Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Паёми солонаи худро ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ироа мекунанд. Ин ҳуҷҷат роҳнамои стратегӣ барои рушди ҷомеа ва давлат маҳсуб меёбад.

Паёми имсола натиҷаҳои фаъолияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистонро таҳлил намуда, ҳамаи соҳаҳои ҳаётан муҳимро фаро мегирад. Пешвои миллат дар ин суханронӣ ба дастовардҳои иқтисодӣ, пешрафтҳои иҷтимоӣ, ҳамчунин ба мушкилот ва вазифаҳои минбада диққати ҷиддӣ доданд.

Ҳадафи асосии Паём равшан кардани самтҳои афзалиятноки рушди кишвар барои ҷомеа ва Ҳукумат мебошад. Он ҳамчун санади стратегӣ барои мардуми Тоҷикистон хизмат мекунад, ки дастовардҳои солҳои охир ва роҳҳои пешбурди ҳаёти давлатро нишон медиҳад.

Сарвари давлат зикр карданд, ки соли 2025 бо вуҷуди таъсири ҷаҳонишавӣ ва мушкилоти ҷаҳонӣ соли таърихӣ ва хотирмон буд, ки бо дастовардҳои бесобиқа дар тамоми соҳаҳои ҳаёти иҷтимоӣ ва иқтисодӣ хотима меёбад. Ин дастовардҳо натиҷаи заҳматҳои содиқонаи мардуми кишвар мебошад.

Дар Паём, инчунин, ба дастовардҳои байналмилалӣ ва фарҳангии Тоҷикистон ишора шуда, қабули қатъномаҳои Созмони Милали Муттаҳид, аз ҷумла эълони соли 2025 ҳамчун “Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо”, соли 2027 “Соли байналмилалии маърифати ҳуқуқӣ” ва солҳои 2018-2028 Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор” ёдрас шуданд. Ин иқдомот собит мекунанд, ки Тоҷикистон бо роҳбарии Пешвои миллат дар арсаи байналмилалӣ мақоми пешқадам ва ташаббускор дорад.

Ҳамзамон, Пешвои миллат саҳми соҳибкоронро дар рушду нумуи кишвар таъкид карда, ба онҳо миннатдории самимонаи хешро баён намуданд. Ин эътироф нишон медиҳад, ки Ҳукумати кишвар барои ҳамгироии рушди иқтисод, бунёди роҳҳо, мактабҳо ва дигар инфрасохтори иҷтимоӣ аҳамияти махсус медиҳад.

Паём ба рушди соҳаҳои илму маориф, тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоӣ, фарҳанг, варзиш ва сиёсати ҷавонон равона шудааст. Пешвои миллат зикр карданд, ки афзалияти аввалиндараҷа ба илму маориф дода мешавад, зеро онҳо пояи давлатдории демократӣ ва ҳуқуқбунёдро таъмин мекунанд.

Сарвари давлат таъкид карданд: «Ман аз рӯзҳои аввали фаъолиятам ба соҳаи маориф таваҷҷуҳи аввалиндараҷа зоҳир мекунам, зеро пешрафти тамоми соҳаҳо аз рушди илму маориф вобаста аст». Барои соли 2026 аз буҷет 14 миллиард сомонӣ барои соҳаи маориф ҷудо карда шудааст, ки нисбат ба даҳ сол пеш 5,5 баробар зиёд мебошад. Ин раванд нишон медиҳад, ки маориф омили стратегӣ барои пешрафти иҷтимоӣ ва иқтисодӣ ба ҳисоб меравад. Афзоиши маблағгузорӣ ба муассисаҳои таълимӣ сифати таҳсилотро баланд мебардорад ва заминаи воқеӣ барои навоварӣ, худшиносии миллӣ ва омодасозии насли ояндасоз фароҳам меорад.

Пешвои миллат дар ин суханронӣ тамоми мардуми Тоҷикистонро шод гардониданд, аз ҷумла бо пешниҳодҳои дастгирӣ, чун 25% афзоиши музди маоши кормандони муассисаҳои таълимӣ ва 20% афзоиши маоши кормандони соҳаҳои буҷетӣ, ҳамчунин афзоиши нафақаҳо ва пардохтҳои суғуртавӣ.

Бо назардошти ин дастовардҳо Пешвои миллат соли 2026-ро “Соли вусъат додани корҳои ободониву созандагӣ ва тақвияти худшиносиву худогоҳии миллӣ” эълон карданд. Ин иқдом дастур барои ҳар як сокини Тоҷикистон аст, ки бо Пешвои хирадпарвар ҳамқадам шуда, сиёсати давлат ва Ҳукуматро дар ҳаёти рӯзмарраи худ татбиқ намоянд.

Хулоса, Паём ҳуҷҷати фарогирест, ки барои пешбурди сиёсати хориҷӣ, рушди иқтисод, саноат, энергетика, роҳу нақлиёт, амният, тандурустӣ, фарҳанг ва маориф дастурҳо медиҳад. Ин санад барои замони қувват гирифтани рақобатҳои ҷаҳонӣ аҳамияти стратегӣ дорад. Пешвои миллат ба оромӣ ва суботи кишвар ишора намуда, таъкид карданд: «Агар суботу оромӣ набошад, ягон нақшаи нек амалӣ намешавад». Ин ибтикор нишон медиҳад, ки амният ва ваҳдати миллӣ заминаи ҳама гуна пешрафт мебошад.

ОДИНАЗОДА Латофат Амиршо,

директори Коллеҷи омӯзгории шаҳри Кӯлоб,

номзади илмҳои педагогӣ

16-уми декабри соли 2025 Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии кишвар” ироа гардид. Ҳар як дастуру супориш ва ҳидоятҳои Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун роҳнамои фаъолияти минбаъда дар ҳамаи соҳаҳо маҳсуб меёбад.

Паём роҳнамои стратегӣ ба сӯи зиндагии осоиштаи мардуми сарбаланди миллати тоҷик мебошад ва инро танҳо нафаре дарк карда метавонад, ки ҳисси миллӣ, ватандӯстӣ, меҳанпарастӣ ва худогоҳӣ дошта бошад. Ҳар фарде, ки ҳисси баланди ватандӯсти дорад, аз ҳар нуқтаи суханронинии Пешвои муаззами миллат баҳра мебарад.

Воқеан, зиндагии осоишта яке аз арзишҳои олӣ барои ҳар инсон ва ҳар ҷомеа ба шумор меравад. Он танҳо дар шароите имконпазир аст, ки сулҳу субот, волоияти қонун ва эҳтироми арзишҳои миллӣ таъмин бошанд. Роҳнамо ба сӯи зиндагии осоишта аз худшиносии миллӣ, маърифати баланд ва масъулияти шаҳрвандӣ оғоз меёбад. Маориф ва тарбияи дурусти насли ҷавон дар ин раванд нақши калидӣ доранд, зеро ҷомеаи босавод ба таассубу зӯроварӣ роҳ намедиҳад.

Ҳамчунин, меҳнатдӯстӣ ва соҳибкасб будан заминаи зиндагии арзанда ва устувории иҷтимоиро фароҳам месозад. Ваҳдату ҳамдигарфаҳмӣ миёни шаҳрвандон асоси таҳкими сулҳ мебошад. Ҳифзи арзишҳои фарҳангӣ ва ахлоқӣ ба ӣомеа оромию итминон мебахшад. Дар маҷмӯъ, зиндагии осоишта натиҷаи талоши муштарак, эҳтироми ҳамдигар ва масъулияти ҳар як фард дар назди давлат ва ҷомеа мебошад.

Маҳз Роҳбари давлат дар Паём таъкид намуданд, ки “Агар мо хоҳем, ки давлати пешрафта, Ватани обод ва зиндагии осуда дошта бошем, бояд кӯшиш кунем, ки фарзандонамон соҳиби саводу дониш ва касбу ҳунар шаванд”.

Ин гуфтаҳо таъкид ба он месозад, ки асоси пешрафти давлат, маориф ва малакаи дониш мебошад. Ҷомеае, ки ба омӯзиш ва тарбияи насли босавод аҳаммият медиҳад, метавонад ба рушди устувор ва рақобатпазир ноил гардад. Соҳибкасбу соҳибҳунар будани ӣавонон ба коҳиши бекорӣ, камбизоатӣ ва мушкилоти иӣтимоӣ мусоидат мекунад. Ин раванд суботи ӣомеа ва зиндагии осударо таъмин менамояд. Қувваи кории босалоҳият ва дорои касбу ҳунар омили асосии рушди иқтисоди миллӣ мебошад. Маҳз кадрҳои донишманд метавонанд саноат, технология ва соҳибкориро рушд диҳанд. Тарбияи фарзандон дар рӯҳияи донишомӯзӣ ва меҳнатдӯстӣ ба таҳкими худшиносии миллӣ ва ватандӯстӣ мусоидат мекунад. Ин раванд бақои давлат ва амнияти миллиро таъмин менамояд. Танҳо бо омода намудани насли соҳибилму соҳибҳунар метавон Тоӣикистонро ба давлати пешрафта табдил дод.

Инчунин, дар Паём Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба мардуми шарифи Тоҷикистон муроҷиат карда, чунин изҳор доштанд: “Мо бояд дар хотир дошта бошем, ки ояндаи давлату миллат аз насли босаводу донишманд, соҳибкасбу соҳибҳунар, соҳибмаърифату соҳибфарҳанг, дур аз таассубу хурофот, ватандӯсту ватанпараст ва дорои ҳисси баланди худшиносии миллӣ вобастагии амиқ дорад”.

Тарбияи ҷавонон дар рӯҳияи ватандӯстӣ ва худшиносии миллӣ ба таҳкими истиқлолият ва ваҳдати миллӣ мусоидат мекунад. Чунин насл барои ҳимояи манфиатҳои давлат омода мебошад. Соҳибмаърифату соҳибфарҳанг будани насл барои ҳифзи арзишҳои миллӣ ва ахлоқӣ аҳаммияти калон дорад. Ин ҳолат ҷомеаро аз хурофот, ифротгароӣ ва таассуб ҳифз мекунад. Қайд менамоем, ки ин андешаҳо ифода аз он мекунад, ки амният, субот ва ояндаи дурахшони давлат аз сифатҳои зеҳнӣ, касбӣ ва маънавии насли ӣавон вобаста аст. Танҳо насли солим метавонад рушди устувори миллатро таъмин намояд.

Бо доштани чунин фарҳангу тамаддуни бостонӣ мо набояд ба таассубу ифротгароӣ ва тақлид ба фарҳанге, ки бароямон бегонаву хатарбор аст, роҳ диҳем. “Гуфтори нек, рафтори нек, пиндори нек” аст роҳнамо ба сӯи зиндагии осоишта.

Дар маҷмуъ, Паём роҳнамо барои рушди устувор ва ояндаи дурахшони Тоҷикистон азиз мебошад.

Хайрулло СОДИҚЗОДА,

сармутахассиси Раёсати таҳсилоти миёнаи касбии Кумита

Дар марҳалаи кунунии рушди тамаддуни башарӣ давлатҳое муваффақ ҳисобида мешаванд, ки тавони пешбинӣ, банақшагирии стратегӣ ва ташаккули диди дарозмуддатро доро мебошанд. Пами навбатии Пешвои миллат ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун ҳуҷҷати сиёсӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии фарогир арзёбӣ мешавад, ки дар он роҳи тайкардаи давлат дар масири соҳибистиқлолӣ, вазъи имрӯз ва дурнамои ояндаи кишвар бо диди амиқ ва масъулиятшиносӣ таҳлил шудааст.

Паём дар баробари ҳисоботи фаъолияти солонаи давлат будан, ҷамъбасти таҷрибаи давлатдории навини тоҷикон ва пешниҳоди модели рушди миллӣ дар асри XXI мебошад. Дар шароите, ки ҷаҳон бо буҳронҳои иқтисодӣ, низоъҳои геосиёсӣ, тағйирёбии иқлим, таҳдидҳои амниятӣ ва рақобати шадиди технологӣ рӯ ба рӯ аст, Тоҷикистон сиёсати субот, ҳамгироии байналмилалӣ ва рушди устуворро ҳамчун самти асосии фаъолияти худ интихоб намудааст.

Дар ин суханронӣ бо далелҳои мушаххас нишон дода шуд, ки кишвар тавонист солҳои охир нишондиҳандаҳои асосии макроиқтисодиро ба таври устувор нигоҳ дорад. Афзоиши маҷмуи маҳсулоти дохилӣ, болоравии даромади пулии аҳолӣ, беҳтар гардидани нишондиҳандаҳои иҷтимоӣ ва коҳиши сатҳи камбизоатӣ натиҷаи сиёсати созандаи давлат мебошанд. Ин дастовардҳо дар шароите ба даст омаданд, ки иқтисоди ҷаҳонӣ бо ноустувории шадид рӯ ба рӯ мебошад.

Яке аз мавзуъҳои меҳварии Паём масъалаи рушди иқтисоди миллӣ тавассути саноатикунонии босуръат аст. Пешвои миллат саноатро ҳамчун муҳаррики асосии рушди иқтисодӣ ва кафили истиқлолияти воқеии давлат арзёбӣ намуданд. Бунёди ҳазорҳо корхонаҳои саноатӣ, зиёд гардидани ҳаҷми истеҳсолот, диверсификатсияи соҳаҳои иқтисодӣ ва таъсиси ҷойҳои нави корӣ имкон дод, ки Тоҷикистон тадриҷан аз кишвари истеъмолӣ ба кишвари истеҳсолкунанда табдил ёбад. Ин раванд аҳаммияти иқтисоди иҷтимоӣ дорад, зеро он ба афзоиши шуғлнокии аҳолӣ, баланд бардоштани сатҳи зиндагӣ ва устувории иҷтимоӣ мусоидат мекунад.

Дар Паём рушди соҳаи энергетика ҳамчун пояи амнияти миллӣ ва рушди дарозмуддат мавқеи марказӣ дошт. Тоҷикистон, ки дорои захираҳои бузурги гидроэнергетикӣ мебошад, сиёсати худро ба истифодаи оқилона ва устувори ин сарватҳо равона кардааст. Бунёд ва таҷдиди неругоҳҳои барқи обӣ, татбиқи лоиҳаҳои бузурги энергетикӣ ва рушди манбаъҳои барқароршавандаи энергия кишварро ба яке аз тавлидгарони муҳими энергетикии минтақа табдил медиҳад. Пешвои миллат таъкид намуданд, ки истиқлолияти энергетикӣ кафили рушди иқтисодӣ ва омили муҳими амнияти миллӣ мебошад.

Ҷанбаи дигар таваҷҷуҳи амиқ ба масъалаи рақамикунонии иқтисод ва идоракунии давлатӣ мебошад. Ҷорӣ намудани технологияҳои рақамӣ, истифодаи зеҳни сунъӣ ва низомҳои муосири иттилоотӣ ҳамчун шарти ҳатмии рақобатпазирии кишвар дар ҷаҳони муосир арзёбӣ мешавад. Таҷрибаи татбиқи низоми биллингӣ дар соҳаи энергетика нишон дод, ки истифодаи технология метавонад сатҳи шаффофиятро боло бурда, талафот, фасод ва таъсири омили инсониро ба таври назаррас коҳиш диҳад. Ин таҷриба метавонад барои дигар соҳаҳои иқтисод ва идоракунӣ намунаи ибрат бошад.

Дар баробари иқтисод ва технология, дар паём ба самтҳои ҳифзи муҳити зист ва мубориза бо тағйирёбии иқлим аҳаммияти аввалиндараҷа дода шуд. Тоҷикистон ҳамчун кишвари кӯҳӣ, ки сарчашмаи асосии захираҳои оби минтақа мебошад, масъулияти бузурги байналмилалиро бар дӯш дорад. Пешниҳод ва қабули қатъномаҳои байналмилалӣ оид ба ҳифзи пиряхҳо, криосфера ва захираҳои об нишон медиҳад, ки Тоҷикистон дар ҳалли мушкилоти глобалии башарият саҳми фаъол дорад. Ин ташаббусҳо мавқеи кишварро дар арсаи байналмилалӣ тақвият бахшида, Тоҷикистонро ҳамчун давлати ташаббускор муаррифӣ мекунанд.

Дар Паём рушди илму маориф ҳамчун омили калидии ояндаи давлат ба таври муфассал баррасӣ шуд. Пешвои миллат таъкид намуданд, ки бе насли босавод, донишманд ва соҳибкасб ҳама гуна рушди устувор имконнопазир аст. Афзоиши маблағгузории соҳа, такмили низоми таҳсил, гузариш ба стандартҳои байналмилалӣ, таваллуҳ ба рушди фанҳои дақиқ ва табиатшиносӣ ва омодасозии кадрҳои баландихтисос Тоҷикистонро ба сӯи ҷомеаи донишбунёд роҳнамоӣ мекунад. Дар ин раванд худшиносии миллӣ, ҳифзи арзишҳои фарҳангӣ ва таърихи миллӣ ҳамчун ҷузъи ҷудонопазири тарбияи насли наврас таъкид мегардад.

Ҷанбаҳои иҷтимоии паём низ аҳаммияти махсус доранд. Баланд бардоштани музди меҳнат, нафақа, стипендия ва дастгирии гуруҳҳои осебпазир нишон медиҳад, ки сиёсати давлат ба ҳифзи шаҳрвандон ва вазъи зиндагии онҳо нигаронида шудааст. Давлат рушди иқтисодиро ҳамчун василае барои беҳтар намудани зиндагии мардум арзёбӣ мекунад. Ин равиш ба таҳкими эътимоди шаҳрвандон ба давлат ва суботи иҷтимоӣ мусоидат менамояд.

Нақши ҷавонон ва занон дар Паём ҳамчун неруи асосии пешбарандаи ҷомеа таъкид шуд. Ҷавонон ҳамчун идомадиҳандагони роҳи давлатдории миллӣ ва занон ҳамчун сутуни оила ва ҷомеа дар маркази таваҷҷуҳи сиёсати иҷтимоии давлат қарор доранд.

Хулоса, Паёми Пешвои миллат ба Маҷлиси Олӣ ҳуҷҷати фарогир ва сарнавиштсоз аст, ки ҳамаи соҳаҳои ҳаёти давлат ва ҷомеаро дар бар мегирад. Ин суханронӣ ҷомеаро ба ваҳдат, худогоҳӣ, масъулиятшиносӣ ва меҳнати созанда даъват намуда, нишон медиҳад, ки танҳо бо иттиҳод, дониш ва сиёсати дурандешона метавон ба ҳадафҳои бузурги миллӣ ноил гардид. Тоҷикистон дар ин паём ҳамчун давлати дорои диди равшан, сиёсати устувор ва ояндаи умедбахш муаррифӣ мешавад, ки қодир аст дар шароити мураккаби ҷаҳони муосир роҳи рушди худро мустақилона ва боэътимод идома диҳад.

НИЗОМЗОДА Зокирҷон Мукарам,

директори Коллеҷи техникии ДТТ

ба номи академик М. Осимӣ

(Бардошт аз Паёми Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олӣ 16.12.2025)

Тағйирёбии босуръати иқтисоди ҷаҳонӣ, рушди технологияҳои рақамӣ ва равандҳои саноатикунонӣ талаботи бозори меҳнатро пайваста дигаргун месозанд. Дар чунин шароит, Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун ҳуҷҷати стратегии давлатӣ самтҳои асосии омода намудани захираҳои инсонӣ ва мутобиқсозии низоми таҳсилот ба талаботи иқтисоди миллӣ ва минтақавиро равшан муайян мекунад.

Бозори меҳнати муосир аз мутахассисон дониши назариявӣ, малакаҳои амалӣ, қобилияти мутобиқшавӣ ва омодагӣ ба омӯзиши пайвастаро талаб мекунад. Корфармоён имрӯз бештар ба он ҷавононе таваҷҷуҳ доранд, ки касбро дар амал аз худ кардаанд, бо техника ва технологияҳои нав ошно ҳастанд ва метавонанд зуд ба равандҳои истеҳсолӣ ворид шаванд.

Дар ин замина, муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ бояд аз шакли анъанавии омӯзиш берун баромада, ба таълими амалӣ, таҷрибаомӯзӣ дар истеҳсолот ва рушди салоҳиятҳои касбӣ аҳамияти аввалиндараҷа диҳанд.

Яке аз вазифаҳои муҳими муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ мутобиқ намудани ихтисосҳо ва барномаҳои таълимӣ ба ниёзҳои воқеии иқтисоди миллӣ мебошад. Рушди соҳаҳои саноат, сохтмон, кишоварзӣ, нақлиёт, хизматрасонӣ ва технологияҳои иттилоотӣ талаб мекунад, ки рӯйхати касбҳо ва муҳтавои таълим пайваста навсозӣ гардад. Дар ин раванд, ҳамкории зич бо корхонаҳо, ташкилотҳо ва бахши хусусӣ аҳамияти ҳалкунанда дошта, имкон медиҳад, ки барномаҳои таълимӣ бо талаботи бозори меҳнат мувофиқ гарданд.

Паёми Пешвои миллат, ҳамчунин, ба масъалаи рушди минтақаҳо ва таъмини шуғли аҳолӣ таваҷҷуҳи махсус зоҳир менамояд. Муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар ин самт метавонанд нақши калидӣ бозанд, зеро онҳо имконият доранд ҷавонони маҳаллиро бо касбҳои бозорталаб таъмин намуда, муҳоҷирати меҳнатиро коҳиш диҳанд ва рушди иқтисодии маҳалҳоро тақвият бахшанд. Омӯзиши касбҳои амалӣ дар маҳал, таъсиси марказҳои касбомӯзӣ ва ҷалби ҷавонон ба меҳнати истеҳсолӣ омили муҳими суботи иҷтимоӣ ба ҳисоб меравад.

Дар баробари ин, таҳсилоти ибтидоии касбӣ бояд ба рушди малакаҳои умумии меҳнатӣ, аз қабили фарҳанги меҳнат, масъулиятшиносӣ, интизом ва малакаҳои коммуникатсионӣ низ аҳамият диҳад. Зеро бозори меҳнат на танҳо мутахассиси соҳиби касб, балки шахсияти омода ба кор дар муҳити рақобатпазирро талаб мекунад. Дар ин ҷода, такмили ихтисоси омӯзгорон, истифодаи усулҳои муосири таълим ва ворид намудани унсурҳои омӯзиши рақамӣ нақши муҳим мебозанд.

Хулоса, ояндаи бозори меҳнат талаб мекунад, ки муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар партави Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти худро арзёбӣ намуда, ба таҳкими робита бо иқтисод, баланд бардоштани сифати таълим ва омодасозии мутахассисони амалгаро таваҷҷуҳи бештар зоҳир намоянд. Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ минбаъд низ ислоҳоти заруриро роҳандозӣ намуда, барои татбиқи дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат ва ташаккули бозори меҳнати муосир заминаи устувор фароҳам меорад.

АЛИЗОДА Алишер Ҳикматулло,

муовини раиси Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, н и.п

(Бардошт аз Паёми Пешвои муаззами миллaт муҳтaрaм Эмомaлӣ Рaҳмон ба Маҷлиси Олии кишвар 16.12.2025)

Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун санади муҳими сиёсати давлатӣ самтҳои асосии рушди устувори кишварро дар шароити таҳаввулоти ҷаҳонӣ муайян намуда, ба тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеа, аз ҷумла низоми таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ дастурҳои мушаххасро пешниҳод менамояд.

Дар паёми имсола масъалаи тайёр намудани захираҳои кадрии ҷавобгӯ ба талаботи иқтисоди миллӣ, рушди саноатикунонӣ, рақамисозии иқтисод ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ ҳамчун афзалиятҳои калидии сиёсати давлатӣ таъкид гардиданд, ки татбиқи онҳо бевосита ба сатҳ ва сифати таҳсилоти касбӣ вобастагии зич дорад.Пешвои миллат дар паём бо таҳлили амиқи дастовардҳои иқтисодию иҷтимоии кишвар нишон доданд, ки рушди устувори иқтисоди миллӣ, коҳиши сатҳи камбизоатӣ ва афзоиши даромади аҳолӣ натиҷаи сиёсати дурусти давлат дар самти омодасозии кадрҳо ва истифодаи самараноки захираҳои инсонӣ мебошад.

Дар ҳамин замина, нақши таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ ҳамчун пойдевори асосии ташаккули мутахассисони кордон ва рақобатпазир махсус таъкид мегардад. Зеро маҳз муассисаҳои таҳсилоти касбӣ метавонанд иқтисодиётро бо кадрҳои ихтисосманд, соҳиби малакаҳои муосир ва мутобиқ ба талаботи бозори меҳнат таъмин намоянд.

Дар Паём ба зарурати мутобиқсозии низоми таҳсилоти касбӣ ба талаботи иқтисоди саноатӣ ва инноватсионӣ ишора шуда, таъкид гардид, ки рушди соҳаҳои саноат, кишоварзӣ, энергетика, нақлиёт ва хизматрасониҳо бе мутахассисони баландихтисос ғайриимкон аст. Дар ин замина, муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ вазифадор мебошанд, ки барномаҳои таълимиро бозбинӣ намуда, ба равияҳои нав, аз ҷумла технологияҳои рақамӣ, автоматикунонӣ, зеҳни сунъӣ, логистика, хизматрасонии муосир ва касбҳои бозорталаб таваҷҷуҳи бештар зоҳир намоянд.

Яке аз нуктаҳои муҳими паём, ки аҳамияти мустақим ба соҳаи таҳсилоти касбӣ дорад, масъалаи пайванди зичи соҳа бо бозори меҳнат мебошад. Пешвои миллат ба зарурати ҳамкории муассисаҳои таълимӣ бо корхонаҳои истеҳсолӣ, бахши хусусӣ ва соҳибкорӣ таъкид намуданд. Ин раванд имкон медиҳад, ки муҳассилин дар ҷараёни таҳсил малакаҳои амалӣ омӯхта, пас аз хатм бе мушкил ба ҷойи кор ҷалб гарданд. Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ дар ин самт тадбирҳои мушаххасро роҳандозӣ намуда, ҷалби корфармоён ба раванди таълим ва таҷрибаомӯзиро густариш медиҳад.

Дар паём, ҳамчунин, масъалаи рақамисозӣ ва истифодаи технологияҳои муосир ҳамчун шарти муҳими рушди соҳаҳо таъкид гардидааст. Ин раванд барои низоми таҳсилоти касбӣ низ аҳамияти калидӣ дорад. Ҷорӣ намудани усулҳои таълими рақамӣ, омӯзиши касбҳои нав ва такмили ихтисоси омӯзгорон аз ҷумлаи вазифаҳои афзалиятноке мебошанд, ки аз муҳтавои паём бармеоянд. Зеро дар шароити рақобати ҷаҳонӣ танҳо мутахассисоне муваффақ хоҳанд буд, ки бо технологияҳои муосир ва донишҳои замонавӣ мусаллаҳанд.
Паёми Пешвои миллат, инчунин, таҳсилоти касбиро ҳамчун воситаи муҳими коҳиши камбизоатӣ ва таҳкими суботи иҷтимоӣ арзёбӣ менамояд. Омӯзиши касбу ҳунар ба ҷавонон ва аҳолии қобили меҳнат имконият медиҳад, ки соҳиби ҷойи кори доимӣ гарданд, даромади устувор ба даст оранд ва дар рушди иқтисодии кишвар саҳм гузоранд. Аз ин лиҳоз, тавсеаи фарогирии таҳсилоти касбӣ, бахусус дар минтақаҳо, яке аз вазифаҳои калидии сиёсати давлатӣ боқӣ мемонад.

Хулоса, Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои низоми таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ ҳамчун ҳуҷҷати стратегии роҳнамо хизмат намуда, самтҳои афзалиятноки ислоҳот, рушди сифат ва мутобиқсозии он ба талаботи иқтисоди миллӣ ва бозори меҳнатро муайян менамояд.
Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ минбаъд низ тамоми кӯшишро ба харҷ медиҳад, то дастуру ҳидоятҳои Пешвои миллат сари вақт ва бо сифати баланд татбиқ гардида, заминаи устувор барои тайёр намудани кадрҳои касбии рақобатпазир ва рушди устувори Ҷумҳурии Тоҷикистон фароҳам оварда шавад.

ДАВЛАТЗОДА Баҳрулло Раҳмон,

муовини якуми раиси Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, номзади илмҳои иқтисодӣ

Саннаи 16 декабри соли 2025 Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии ҷумҳурӣ» ироа гардид, ки онро метавон ҳамчун паёми муҳимми заминасози стратегии рушди иқтисодӣ ва худшиносии миллӣ арзёбӣ намуд.

Паём бо таҳлилу баррасии пайдарпайи мантиқӣ, фарогирии тамоми масъалаҳои марбут ба ҳаёти сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангии кишвар, риояи пурраи методологияи таҳқиқоти илмии муосир, ки дар он таҳлил, баррасӣ, натиҷагирӣ, пешниҳоди мушаххас ва хулосаву дастур ҷиҳати идомаи босамари минбаъда мебошад, аз ҷониби Пешвои муаззами миллат ба мардуми кишвар пешниҳод гардид.

Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо муҳтавои фарогири сиёсӣ, иқтисодӣ ва маънавии худ ҳамчун санади муҳими барномавии давлатдорӣ ба равандҳои ташаккули шуури шаҳрвандӣ ва худшиносии миллӣ таъсири амиқ мерасонад. Он иродаи ҷомеаро дар роҳи рушди устувор, масъулияти шаҳрвандӣ ва иштироки фаъол дар ҳаёти иҷтимоию иқтисодии кишвар тақвият бахшида, ҳисси ифтихор аз мансубият ба миллати куҳанбунёдро таҳким медиҳад. Ин паём бо такя ба сабақҳои таърихӣ ва арзишҳои фарҳангӣ ба мо ёдовар мешавад, ки миллати тоҷик ҳамчун вориси насли ориёӣ дорои тамаддун ва фарҳанги ғании беш аз шашҳазорсола мебошад, ки дар тӯли асрҳо арзишҳои хирад, адолат ва инсондӯстиро ҳифз ва интиқол додааст. Маҳз ҳамин огоҳии таърихӣ ва эҳсоси масъулияти маънавӣ дар назди аҷдодон ва наслҳои оянда зарурати таҳияи мақолаи мазкурро ба миён оварда, таҳлили илмии паёмро ҳамчун заминаи рушди иқтисодӣ ва таҳкими худшиносии миллӣ тақозо менамояд.

Ҳамин тавр, дар матлаби мазкур баъзе хулосаҳои  худро доир ба паёмҳои пешин, нақши онҳо дар рушди мушкилоти иҷтимоиву иқтисодии кишвар ва рушди он ва доир ба нуктаҳои асосии Паёми навбатии Пешвои муаззами миллат, ки ба риштаи таҳлил кашидем, пешниҳод мегардад.

Дар низоми сиёсии Ҷумҳурии Тоҷикистон Паёми Президенти кишвар ба Маҷлиси Олӣ тадриҷан ба як ниҳоди муҳими давлатдорӣ табдил ёфтааст, ки дар он натиҷаҳои марҳилаҳои муайяни рушди сиёсиву иҷтимоӣ ҷамъбаст гардида, самтҳои афзалиятноки ояндаи кишвар бо диди стратегӣ муайян карда мешаванд. Пайдоиш ва ташаккули паёмҳо ҳамчун шакли муосири иртиботи Роҳбари давлат бо ҷомеа ба марҳалаи таҳкими истиқлоли давлатӣ рост меояд, замоне ки Тоҷикистон пас аз фоҷиаи ҷанги шаҳрвандӣ ба эҳёи давлатдорӣ, барқарорсозии иқтисод ва ташаккули низоми нави арзишҳо ниёз дошт. Дар ин шароит паёмҳо тадриҷан ба мактаби тафаккури стратегӣ, идоракунии давлатӣ ва худшиносии миллӣ мубаддал гардиданд.

Таҷрибаи таърихии беш аз се даҳсолаи истиқлол нишон медиҳад, ки ҳар як Паёми Пешвои миллат дар ҷавоб ба талаботи мушаххаси замон ироа гардида, бо назардошти вазъи дохилӣ ва равандҳои байналмилалӣ шакл гирифтааст. Дар солҳои аввали истиқлол паёмҳо бештар ба масъалаҳои сулҳ, ваҳдати миллӣ, барқарорсозии сохторҳои давлатдорӣ ва таъмини амнияти ҷомеа равона шуда буданд. Ин марҳилаи таърихӣ бо он фарқ мекунад, ки худи мавҷудияти давлат таҳти хатар буда, ҳар як сухани Роҳбари давлат хусусияти сарнавиштсоз дошт. Дар чунин шароит паёмҳо нақши муттаҳидсозанда бозида, ҷомеаро ба сӯи сулҳ, ҳамдигарфаҳмӣ ва эҳтиром ба арзишҳои давлатдории навбунёд ҳидоят намуданд.

Бо таҳкими сулҳ ва барқарор гардидани ваҳдати миллӣ мазмун ва самти паёмҳо тадриҷан тағйир ёфт. Масъалаҳои рушди иқтисодӣ, ислоҳоти иҷтимоӣ, эҳёи инфрасохтор, ҷалби сармоя ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ ба меҳвари асосии онҳо табдил гаштанд. Дар ин марҳила паёмҳо ҳамчун абзори идоракунии стратегӣ хизмат намуда, байни ҳадафҳои сиёсӣ ва имкониятҳои иқтисодӣ иртиботи мантиқӣ барқарор карданд. Ҳар як паём дар баробари вазифагузорӣ механизми иҷро, масъулият ва назорати натиҷаҳоро низ дар бар мегирифт, ки ин ба ташаккули фарҳанги нави идоракунӣ дар кишвар мусоидат намуд.

Таҳлили маҷмӯии паёмҳо нишон медиҳад, ки онҳо тадриҷан ба як низоми мукаммали барномарезии давлатӣ табдил ёфтаанд. Дар онҳо ҳадафҳои кӯтоҳмуддат, миёнамуҳлат ва дарозмуддат бо ҳам пайваст гардида, рушди иқтисодӣ бо масъалаҳои иҷтимоӣ ва фарҳангӣ дар як замина баррасӣ мешавад. Ин равиш нишон медиҳад, ки Пешвои миллат рушди кишварро ҳамчун раванди танҳо иқтисодӣ намебинанд, балки онро ҳамчун раванде меҳисобанд, ки дар он инсон, фарҳанг, таърих ва худшиносии миллӣ нақши ҳалкунанда доранд. Маҳз ҳамин пайвастагии мантиқӣ паёмҳоро аз ҳисоботи расмӣ ба санади фалсафӣ-стратегӣ табдил додааст.

Дар солҳои минбаъда, бо ворид шудани Тоҷикистон ба марҳалаи рушди устувор, паёмҳо бештар ба масъалаҳои рақобатпазирии иқтисод, саноатикунонии босуръат, истифодаи технологияҳои муосир ва ҳамгироии кишвар ба иқтисоди ҷаҳонӣ равона шуданд. Ин раванд нишон медиҳад, ки паёмҳо ҳамеша хусусияти динамикӣ дошта, ба тағйироти муҳити байналмилалӣ мутобиқ мегарданд. Дар баробари ин, як унсури устувор дар ҳамаи паёмҳо ҳифз шудааст, ки таъкид ба нақши инсон, худшиносии миллӣ ва масъулияти шаҳрвандӣ ҳамчун пояи ҳар гуна пешрафт мебошад.

Нақши паёмҳо дар рушди кишварро метавон дар чанд самти асосӣ ҷамъбаст кард, ҳарчанд дар ин матн онҳо ҳамчун ҷараёни ягонаи фикр баррасӣ мешаванд. Пеш аз ҳама, паёмҳо ҳамчун абзори муайянсозии афзалиятҳои давлатӣ хизмат намуда, тамоми сохторҳои ҳокимиятро ба иҷрои вазифаҳои мушаххас сафарбар карданд. Дуюм, онҳо ба ташаккули фарҳанги ҳисоботдиҳӣ ва масъулият мусоидат намуданд, зеро ҳар як супориши дар паёми қаблӣ зикршуда дар паёмҳои минбаъда мавриди таҳлил ва баҳогузорӣ қарор мегирад. Сеюм, паёмҳо ба ҷомеа фаҳмонда медиҳанд, ки рушд раванди муштарак аст ва иштироки фаъолонаи шаҳрвандон дар татбиқи ҳадафҳои миллӣ зарур мебошад

Бо мурури замон, паёмҳо, инчунин, ба воситаи таҳкими худшиносии миллӣ табдил ёфтанд. Дар онҳо таърихи давлатдории тоҷикон, сабақҳои талхи гузашта ва арзишҳои фарҳангӣ пайваста таъкид мешаванд, то ҷомеа дар шароити ҷаҳонишавӣ асолати худро аз даст надиҳад. Ин равиш махсусан дар замоне аҳамият пайдо мекунад, ки ҷаҳони муосир бо буҳронҳои арзишӣ ва таҳдидҳои нави фарҳангӣ рӯ ба рӯ шудааст. Паёмҳо дар ин замина ҳамчун сипари маънавӣ хизмат намуда, ҷомеаро ба худогоҳӣ, эҳтиром ба таърих ва ҳифзи арзишҳои миллӣ даъват мекунанд.

Ҳамин тавр, пеш аз баррасии муфассали паёми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки 16 декабри соли 2025 ироа гардид, бояд таъкид кард, ки он идомаи мантиқии силсилаи паёмҳо мебошад, ки ҳар кадоми онҳо марҳилаи муайяни рушди давлатдории тоҷиконро инъикос мекунанд. Паёми 16 декабри соли соли 2025 ироагардида дар ин занҷира ҷойгоҳи махсус дорад, зеро он на танҳо ҷамъбасти як давраи даҳсолаи рушди босубот, балки гузариш ба марҳилаи нави рақобатпазирии миллӣ ва ҷаҳонӣ мебошад.

Паёми навбатии Пешвои муаззами миллат дар шароите пешниҳод шуд, ки кишвар як марҳилаи муҳим ва сарнавиштсозро дар рушди худ паси сар намуд. Ин паём ҷамъбасти мантиқии як давраи тӯлонии рушди устувори сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ мебошад. Пешвои миллат паёмро дар заминаи воқеияти мушаххаси таърихӣ ироа намуда, нишон медиҳанд, ки дастовардҳои бадастомада тасодуфӣ нестанд, балки натиҷаи сиёсати пайгирона, идоракунии мутамарказ ва ҳамбастагии ҷомеа ба ҳисоб мераванд.

Дар оғози Паём таваҷҷуҳ ба рӯйдодҳои калидии сиёсӣ ва байналмилалии соли 2025 равона гардид, ки онҳо барои таҳкими мавқеи Тоҷикистон дар минтақа ва ҷаҳон аҳамияти махсус доранд. Ҳалли пурраи масъалаҳои сарҳадӣ бо Ҷумҳурии Қирғизистон, имзои санадҳои сеҷониба бо Қирғизистону Ӯзбекистон ва қабули Эъломияи Хуҷанд нишон медиҳанд, ки Тоҷикистон аз марҳалаи ҳалли мушкилоти меросӣ гузашта, ба сиёсати фаъол ва созандаи минтақавӣ ворид шудааст. Ин рӯйдодҳо заминаи боэътимоди рушди иқтисодӣ, тиҷорат ва ҳамкориҳои фаромарзиро фароҳам меоранд, ки бевосита ба беҳтар гардидани сатҳи зиндагии аҳолӣ таъсир мерасонанд.

Дар Паём рушди иқтисоди рақамӣ ва истифодаи зеҳни сунъӣ ҳамчун самти афзалиятноки сиёсати давлатӣ муаррифӣ шуд. Пешвои миллат бо овардани мисолҳои мушаххас, аз ҷумла ҷорӣ намудани низоми рақамии биллингӣ дар соҳаи энергетика, нишон доданд, ки чӣ гуна технологияҳои муосир метавонанд шаффофият, адолат ва самаранокиро таъмин намоянд. Коҳиши талафоти неруи барқ, афзоиши пардохтҳои воқеӣ ва ворид гардидани маблағҳои иловагӣ ба низоми энергетикӣ далели он аст, ки рақамикунонӣ абзори ислоҳоти идоракунӣ ва таҳкими эътимоди шаҳрвандон ба давлат мебошад. Ин эътимод дар навбати худ заминаи муҳими устувории иҷтимоӣ ва худшиносии миллӣ мебошад.

Дар Паёми навбатии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон худшиносии миллӣ ҳамчун категорияи амиқи сиёсӣ, иҷтимоӣ ва фалсафӣ баррасӣ гардид. Пешвои миллат зикр карданд, ки рушди устувори иқтисодӣ ва иҷтимоӣ танҳо дар сурате метавонад пойдор бошад, ки он бо худогоҳии шаҳрвандон, эҳтиром ба таърих ва дарки масъулияти миллӣ ҳамоҳанг гардад. Дар ин замина, худшиносии миллӣ ҳамчун омили калидии амнияти ҷомеа ва давлат муаррифӣ мешавад, зеро ҷомеае, ки аз асолати худ огоҳ аст, ба осонӣ зери таъсири таҳдидҳои беруна ва равандҳои харобкори дохилӣ қарор намегирад.

Таъкиди Пешвои миллат ба насли босавод, соҳибмаърифат ва ватандӯст аз он шаҳодат медиҳад, ки худшиносии миллӣ, пеш аз ҳама, тавассути маориф, тарбия ва фарҳанг ташаккул меёбад. Аз ин рӯ, дар Паём таъкид гардид, ки ояндаи давлату миллат аз наслҳое вобаста аст, ки дорои ҷаҳонбинии илмӣ, ҳисси масъулияти шаҳрвандӣ ва эҳтиром ба арзишҳои таърихию фарҳангии худ мебошанд. Ин андеша бо таҷрибаи таърихии Тоҷикистон пайванди амиқ дорад, зеро маҳз заъфи худогоҳии миллӣ ва сатҳи пасти маърифати сиёсӣ дар солҳои гузашта боис гардид, ки ҷомеа ба буҳронҳои шадид рӯ ба рӯ шавад. Бинобар ин, Пешвои миллат худшиносии миллиро ҳамчун сабақи таърихӣ ва ҳамзамон, кафолати ояндаи устувор пешниҳод намуданд.

Дар Паём масъалаи хотираи таърихӣ ҷойгоҳи хосса дорад. Пешвои миллат таъкид намуданд, ки бедор намудани хотираи таърихӣ, бахусус дар миёни ҷавонон, яке аз вазифаҳои стратегии сиёсати давлатӣ мебошад. Таърих дар ин ҷо ҳамчун таҷрибаи ҷамъбастшудаи миллат баррасӣ мегардад, ки метавонад барои интихоби роҳи дурусти рушд дар шароити муосир хидмат намояд. Миллате, ки таърихи худро меомӯзад ва аз он сабақ мегирад, қодир аст хатоҳои гузашта такрор накунад ва ба оянда бо диди устувор қадам гузорад.

Ҷавонон дар Паём ҳамчун неруи асосии пешбарандаи ҷомеа муаррифӣ шуданд. Пешвои миллат бо ифтихор аз ҷавонони даврони истиқлол таъкид намуданд, ки маҳз онҳо метавонанд арзишҳои миллӣ ва дастовардҳои давлатдориро ҳифз ва идома диҳанд. Худшиносии миллӣ дар миёни ҷавонон бояд тавассути иштироки фаъол дар ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангии кишвар тақвият ёбад. Ин раванд ҷавононро аз тамошобини равандҳо ба иштирокчии фаъол табдил медиҳад, ки барои рушди устувори ҷомеа аҳаммияти стратегӣ дорад.

Бо наздик шудани ҷашни 35-солагии Истиқлоли давлатӣ паёми соли 2025 ҳамчун ҳуҷҷати сафарбаркунанда баромад мекунад, ки ҷомеаро ба марҳилаи нави созандагӣ ва рақобатпазирӣ раҳнамоӣ менамояд. Пешвои миллат таъкид намуданд, ки Истиқлол танҳо дастоварди таърихӣ набуда, масъулияти доимӣ мебошад. Дар шароити ҷаҳони пуртазод, ҳифзи истиқлол, баланд бардоштани обрӯи кишвар ва таъмин намудани ҷойгоҳи шоистаи Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ танҳо тавассути иҷрои пайгирона ва босифати нишондодҳои паём имконпазир аст.

Дар ҷамъбасти мантиқии Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки 16 декабри соли 2025 ироа гардид, иҷрои пурра ва босифати нишондодҳо ҳамчун шарти асосии табдил ёфтани ҳадафҳои эълоншуда ба натиҷаҳои воқеӣ баррасӣ мегардад. Пешвои миллат бо таъкиди пайваста ба масъулияти мақомоти давлатӣ, сохторҳои иқтисодӣ ва ҷомеаи шаҳрвандӣ нишон медиҳанд, ки паём барномаи мукаммали амал мебошад. Маҳз дар иҷрои дақиқи ин барнома мафҳуми худшиносии миллӣ мазмуни воқеӣ пайдо мекунад, зеро худогоҳии ҳақиқӣ на дар эъломия, балки дар рафтори масъулона, дар фарҳанги иҷро ва дар садоқат ба манфиатҳои давлату миллат таҷассум меёбад.

Фарҳод РАҲИМӢ,

раиси Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ

ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон,

академики Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон

18 декабр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон барои анҷоми сафари расмӣ ва иштирок дар Ҳамоиши Муколамаи «Осиёи Марказӣ - Ҷопон» ба шаҳри Токиои Ҷопон сафар карданд.

Дар фурудгоҳи байналмилалии Душанбе Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро Раиси Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовини якуми Роҳбари Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар шахсони расмӣ гусел намуданд.

Дар ин сафар Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро вазири корҳои хориҷӣ, ёрдамчии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои робитаҳои хориҷӣ, вазирони рушди иқтисод ва савдо, нақлиёт, саноат ва технологияҳои нав, маориф ва илм, Раиси Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ ва дигар шахсони расмӣ ҳамроҳӣ мекунанд.

16.12.2025, шаҳри Душанбе

Ҳамватанони азиз!

Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон!

Соли 2025 барои мардуми шарифи Тоҷикистон ва давлати соҳибистиқлоли тоҷикон бо дастовардҳои назаррас ва рӯйдодҳои муҳим боз як соли таърихӣ гардид.

Моҳи марти соли 2025 интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагон, маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ ва аъзои Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, яъне чорабиниҳои муҳимми сиёсӣ дар фазои озод, шаффоф ва дар сатҳи баланд баргузор гардиданд.

Дигар рӯйдоди таърихӣ – ҳалли пурраи масъалаҳои сарҳадии тайи беш аз сад соли охир ҳалношудаи байни ду давлат – Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҷумҳурии Қирғизистон бо имзои шартнома дар бораи муайян кардани хатти сарҳади давлатӣ мебошад.

Ҳамчунин, шартнома миёни Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҷумҳурии Қирғизистон ва Ҷумҳурии Ӯзбекистон дар бораи нуқтаи пайвастшавии сарҳади давлатии се кишвар ва Эъломияи Хуҷанд доир ба дӯстии абадӣ аз ҷониби сарони давлатҳо ба имзо расид, ки барои рушди минтақа ва идомаи ҳамкориҳои судманд заминаи мустаҳками ҳуқуқиро фароҳам месозанд.

Соли 2025 Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ташаббусҳои ҷаҳонии худ ҷиҳати амалисозии қатъномаи Созмони Милали Муттаҳид оид ба «Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо» нахустин Конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳоро мизбонӣ намуд.

Қобили зикр аст, ки рӯзи 12-уми декабри соли ҷорӣ бо ташаббуси Тоҷикистон дар ҷаласаи 7-уми Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид оид ба муҳити зист қатънома доир ба «Ҳифзи пиряхҳо ва криосфера, бахусус, дар минтақаҳои кӯҳӣ» қабул карда шуд.

Бо ташаббуси дигари кишвари мо қатъномаи махсуси Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид зери унвони «Нақши зеҳни сунъӣ дар фароҳам овардани имконоти навин барои рушди устувор дар Осиёи Марказӣ» қабул гардид.

Илова бар ин, ба Феҳристи мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО ворид гардидани ёдгориҳои мероси фарҳангии Хуттали қадим зимни иҷлосияи 47-уми Кумитаи мероси ҷаҳонӣ дар шаҳри Париж баёнгари эътирофи ташаббусҳои Тоҷикистон мебошад.

Он ҳам боиси ифтихор аст, ки ки 12-уми декабри соли ҷорӣ бо иқдоми Тоҷикистон қатъномаи Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид дар хусуси эълон кардани соли 2027 ҳамчун «Соли байналмилалии маърифати ҳуқуқӣ» қабул гардид.

Пазируфтани ин ташаббусҳо ифодаи эътироф ва дастгирии ҷомеаи ҷаҳонӣ аз ибтикороти созандаи Тоҷикистон оид ба масъалаҳои мубрами рӯзномаи глобалӣ ба ҳисоб меравад.

Ҳамватанони азиз!

Тайи даҳ соли охир, яъне дар давраи татбиқи ду барномаи миёнамуҳлати рушди кишвар, ки марҳалаҳои фосилавии иҷрои Стратегияи миллии рушд то соли 2030-ро дар бар мегиранд, ба хотири расидан ба ҳадафҳои стратегӣ ва баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии аҳолӣ бисёр иқдомоти муҳимму самарабахш амалӣ карда шуданд.

Дар натиҷа ҳаҷми маҷмуи маҳсулоти дохилӣ 3,4 баробар зиёд гардида, иқтисоди миллии мо ҳар сол ба ҳисоби миёна 7,6 фоиз афзоиш ёфт.

Барои таъмин намудани рушди иҷтимоиву иқтисодии мамлакат дар ин муддат аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузорӣ беш аз 670 миллиард сомонӣ, аз ҷумла 159 миллиард сомонӣ сармояи хориҷӣ равона гардид.

Дар ин давра маҷмуи маҳсулоти дохилӣ ба ҳар сари аҳолӣ 2,7 баробар афзоиш ёфта, аз 6 ҳазор сомонии соли 2015 ба 16,4 ҳазор сомонӣ дар соли 2025 расонида шуд.

Аҳолии кишвар аз 8,5 миллион нафари соли 2015 ба 10,7 миллион нафар дар соли 2025 расид, яъне 26 фоиз зиёд гардид ва нишондиҳандаи дарозумрии аҳолӣ аз 70 ба 77 сол расид.

Дар ин муддат сатҳи камбизоатӣ то 19 фоиз коҳиш ёфт.

Даромади пулии аҳолӣ аз 26 миллиард сомонии соли 2015 то 165 миллиард сомонӣ дар соли 2025, яъне беш аз шаш баробар афзоиш ёфт.

Соли 2025 Барномаи миёнамуҳлати рушди кишвар барои солҳои 2026 – 2030 ҳамчун марҳалаи ниҳоии Стратегияи миллии рушд барои давраи то соли 2030 қабул гардид.

Амалисозии саривақтӣ ва сифатноки он имкон медиҳад, ки дар панҷ соли оянда ҳаҷми маҷмуи маҳсулоти дохилӣ ду баробар афзоиш ёфта, сатҳи камбизоатӣ то 10 фоиз кам ва ҳиссаи табақаи миёнаи аҳолӣ то 50 фоиз зиёд гардад.

Дар ин давра рушди иқтисодӣ ҳар сол ба ҳисоби миёна 8,7 фоиз, аз ҷумла истеҳсоли маҳсулот дар соҳаҳои саноат 20 фоиз, кишоварзӣ 8,4 ва ҳаҷми хизматрасониҳои пулакӣ 11,7 фоиз афзоиш меёбад.

Вобаста ба ин, ба Ҳукумати мамлакат, вазорату идораҳо ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ супориш дода мешавад, ки барои ноил гардидан ба афзалиятҳои рушд амалисозии саривақтӣ ва пурраи Барномаи миёнамуҳлати рушд барои солҳои 2026 – 2030-ро таъмин намоянд.

Ҳоло дар кишвар дар самти ҷалби сармояи ватаниву хориҷӣ, таъсиси корхонаҳои саноатӣ, сохтмону азнавсозии иншооти энергетикиву нақлиётӣ, истифодаи самараноки заминҳои кишоварзӣ, тавсеаи хизматрасониҳо, густариши ҳамкориҳои минтақавию байналмилалӣ ва татбиқи лоиҳаҳои муҳим тадбирҳои мушаххас амалӣ шуда истодаанд.

Соли 2025 маҷмуи маҳсулоти дохилии кишвар ба 173 миллиард сомонӣ расида, суръати рушди воқеии он 8,4 фоизро ташкил дод.

Дар баробари ин, моро зарур аст, ки суръати рушди иқтисоди миллиро дар соли 2026 на кам аз 8 фоиз ва солҳои минбаъда низ устувории нишондиҳандаҳои макроиқтисодиро таъмин намоем.

Ҳукумати мамлакат бояд самтҳои афзалиятноки рушди технологияҳои рақамӣ ва зеҳни сунъӣ, саноатикунонии босуръат бо технологияҳои муосир, истифодаи имкониятҳои транзитӣ ва сайёҳӣ, идомаи ислоҳоти идоракунии давлатӣ, дастгирии соҳибкорӣ ва беҳтар гардонидани фазои сармоягузориро тақвият бахшад.

Дар ин раванд, ба идоракунии самараноки корхонаҳои давлатӣ, рушди иқтисоди «сабз» ва «даврагӣ», гузариш ба модели иқтисодии ба донишу навоварӣ асосёфта, рушди сармояи инсонӣ ва пешгирӣ кардани таъсири тағйирёбии иқлим бояд эътибори аввалиндараҷа дода шавад.

Вакилони муҳтарам!

Пешрафти босуръати технологияҳои рақамӣ ва тавсеаи имкониятҳои зеҳни сунъӣ дар ҷаҳони муосир тақозо менамояд, ки ин дастовардҳо дар ҳама соҳаҳо самаранок истифода гардида, ба манбаи иловагии рушди иқтисодӣ ва содироти хизматрасонӣ табдил дода шаванд.

Парламенти кишварро зарур аст, ки барои таъмин намудани заминаи ҳуқуқии гузаштан ба иқтисоди рақамӣ ва истифодаи зеҳни сунъӣ чораҷӯйӣ намояд.

Дар ин раванд, Хадамоти алоқа вазифадор карда мешавад, ки ҷиҳати амалисозии иқдомоти созанда дар доираи «Солҳои рушди иқтисоди рақамӣ ва инноватсия», инчунин, дар асоси ҳадафу вазифаҳои стратегии кишвар лоиҳаи «Стратегияи рушди соҳаи алоқаи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2040»-ро таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намояд.

Зарур аст, ки ҷиҳати бо интернети баландсуръат таъмин намудани аҳолӣ ва рушди инфрасохтори телекоммуникатсионӣ, аз ҷумла таҷдиди хатҳои нахиву нурии байнишаҳрӣ ва зиёд намудани хатҳои байналмилалӣ чораҳои фаврӣ андешида шаванд.

Вазорати рушди иқтисод ва савдо ва Агентии инноватсия ва технологияҳои рақамӣ вазифадоранд, ки якҷо бо вазоратҳои маориф ва илм, саноат ва технологияҳои нав ва молия талаботи бозори меҳнатро дар самти иқтисоди рақамӣ омӯхта, барои зиёд намудани теъдоди мутахассисони соҳаи мазкур, инчунин, баланд бардоштани сифати омодасозии кадрҳо тадбирҳои зарурӣ андешанд.

Ҳамчунин, ба Вазорати молия, Бонки миллӣ, Кумитаи андоз ва дигар вазорату идораҳои дахлдор супориш дода мешавад, ки корро ҷиҳати зиёд намудани ҳиссаи пардохтҳои ғайринақдӣ ва истифодаи инфрасохтори пардохт тақвият бахшанд.

Агентии инноватсия ва технологияҳои рақамӣ ҷиҳати пурра ҷорӣ намудан ва оммавӣ гардонидани сомонаи ягонаи хизматрасониҳои давлатӣ тадбирҳои таъхирнопазир андешад.

Имрӯз моро зарур аст, ки раванди идоракунии давлатиро бо истифода аз технологияҳои рақамӣ ва зеҳни сунъӣ ба роҳ монда, таъсири омили инсониро дар тамоми соҳаҳо ва ҳама гуна муносибатҳои молиявӣ коҳиш диҳем.

Як мисоли одӣ:

Дар солҳои гузашта, яъне то ҷорӣ намудани технологияҳои муосири ҳисоб ва пардохти неруи барқ – низоми рақамии биллингӣ дар ҳисоботи шабакаҳои барқ 30 – 40 фоизи аҳолӣ ҳаққи истифодаи неруи барқро пардохт намекард.

Баъд аз ҷорӣ шудани низоми нави биллингӣ 100 фоизи аҳолӣ ҳамчун пурра пардохткунандаи ҳаққи истифодаи неруи барқ ба ҳисоб гирифта мешавад.

Ин рақамҳо гувоҳӣ медиҳанд, ки қаблан таҳти таъсири омилҳои инсонӣ ё сӯйистифода аз мансаб аз тарафи баъзе кормандони соҳа пардохтҳо пурра ба ҳисоб гирифта намешуданд ва талафоти беасоси неруи барқ ба таври сунъӣ ба зиммаи аҳолӣ ва дигар гурӯҳҳои истифодабарандагони неруи барқ гузаронида мешуд.

Танҳо дар шаҳри Душанбе дар натиҷаи ҷорӣ намудани низоми рақамии биллингӣ дар 11 моҳи соли равон талафот 13 фоизро ташкил кард, ки нисбат ба ҳамин давраи соли 2024-ум 7 банди фоизӣ кам мебошад.

Дар моҳи октябри соли ҷорӣ сатҳи талафот дар шаҳри Душанбе то 5,1 фоиз аз 15,1 фоизи октябри соли 2024, яъне 10 банди фоизӣ кам карда шуд.

Талафоти неруи барқ дар кишвар дар 11 моҳи соли ҷорӣ 3 миллиард киловатт – соатро ташкил карда, нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 500 миллион киловатт – соат кам шудааст.

Дар ин муддат беш аз 100 ҳазор муштариёни нав ба қайд гирифта шуда, ба низоми энергетикӣ якуним миллиард сомонӣ маблағ ворид гардидааст.

Талафот дар шаҳри Душанбе дар 11 моҳи соли ҷорӣ аз 20 ба 13 фоиз ва дар моҳи октябр то 5 фоиз кам шудааст.

Вазоратҳои молия, рушди иқтисод ва савдо, Бонки миллӣ ва Кумитаи андоз вазифадор карда мешаванд, ки дар ҳамкорӣ бо дигар вазорату идораҳои дахлдор ҷиҳати гузариши пурра ба раванди рақамии идораи молияи давлатӣ, ҷорӣ намудани стандартҳои байналмилалии баҳисобгирӣ ва ҳисоботдиҳии молиявӣ дар ҳамаи субъектҳои хоҷагидор, сарфи назар аз шакли моликияти онҳо, корбарӣ намоянд.

Инчунин, таъкид месозам, ки пурра ҷорӣ намудани низоми пардохтҳои ғайринақдӣ дар нуқтаҳои савдову хизматрасонӣ аз ҷумлаи масъалаҳои муҳим мебошад.

Ҳозирини гиромӣ!

Ҳоло дар мамлакат ҳиссаи бахши хусусӣ дар истеҳсоли молҳо 80 фоиз ва шуғли аҳолӣ 70 фоизро ташкил медиҳад ва он ҳамчун қувваи пешбарандаи рушди кишвар эътироф гардидааст.

Ҳукумати мамлакатро бояд ҷиҳати осон намудани дастрасии бахши хусусӣ ба захираҳо, хизматрасониҳои давлатӣ, иттилоот, воситаҳои арзони молиявӣ, технологияҳо ва донишҳо барои баланд бардоштани рақобатнокӣ, таҳияву татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорӣ ва таҳкими мавқеъ дар бозорҳои ватаниву хориҷӣ тадбирҳои муассир андешад.

Ҳамчунин, бо дарназардошти амалисозии ҳадафҳои стратегии давлат корҳо дар самти ҷалби сармояи хориҷӣ ва дохилӣ, хусусан, сармояи мустақим бояд вусъат дода шаванд.

То имрӯз барои такмили маъмурикунонии андоз, тавсеаи ҳамкориҳои фосилавӣ бо шаҳрвандону андозсупорандагон ва густариши иқтисоди рақамӣ дар доираи «Барномаи рушди маъмурикунонии андоз барои солҳои 2020 – 2025» як қатор тадбирҳои муҳим амалӣ карда шуданд.

Тадбирҳои амалигардида ба рақамикунонии соҳа, баланд бардоштани сатҳу сифати хизматрасониҳои электронии давлатӣ, соддагардонии иҷрои уҳдадориҳои андозӣ, инчунин, ба рушди фаъолияти соҳибкорӣ ва болоравии фарҳанги андозсупории соҳибкорон мусоидат намуданд.

Бо дарназардошти идомаи ислоҳот ва зарурати тақвияти дастгирии фаъолияти соҳибкорӣ, Ҳукумати мамлакат вазифадор карда мешавад, ки Барномаи нави рушди маъмурикунонии андоз барои солҳои 2026 – 2030-ро дар муҳлати кӯтоҳ қабул ва татбиқ намояд.

Ҳамзамон бо ин, вазорату идораҳо доир ба масъалаи баланд бардоштани сатҳи маърифати молиявӣ ва фарҳанги андозсупории шаҳрвандону андозсупорандагон чораҳои иловагӣ андешанд.

Ҳозирини муҳтарам!

Дар натиҷаи амалисозии тадбирҳои зарурӣ дар самти таъмин намудани рушди босуботи мамлакат ҳаҷми умумии даромади буҷети давлатӣ аз ҳисоби ҳамаи манбаъҳои даромад сол ба сол афзоиш ёфта, дар соли 2025 ба 50 миллиард сомонӣ баробар гардид, ки нисбат ба соли 2021-ум 65 фоиз ё 20 миллиард сомонӣ зиёд мебошад.

Бо вуҷуди ин, вазъи мураккабу пешгӯйинашавандаи сиёсиву иқтисодии ҷаҳони имрӯза моро водор месозад, ки низоми молиявии кишварро ба меъёрҳои муосир мутобиқ намуда, самаранокии идоракунии молияи давлатиро боз ҳам баланд бардорем.

Махсус таъкид менамоям, ки самаранокии хароҷоти давлатӣ бояд ба натиҷаҳои аз ҳар вақти дигар бештар нигаронида шавад.

Вазорати молия бояд якҷо бо вазорату идораҳои соҳавӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар ин ҷода тадбирҳои иловагӣ андешад.

Вазоратҳои молия, рушди иқтисод ва савдо, Бонки миллӣ, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ ва дигар сохторҳои дахлдор вазифадоранд, ки барои тавсеаи бозори коғазҳои қиматноки давлатӣ ва корпоративӣ чораҳои заруриро амалӣ намоянд.

Хотирнишон менамоям, ки ба муомилот баровардани коғазҳои қиматноки «сабз» ва ташкили бозори такрории фаъолу шаффофи онҳо яке аз вазифаҳои муҳим дар ин самт мебошад.

Ҳамзамон бо ин, бояд Стратегияи рушди бозори сармоя таҳия ва қабул карда шавад.

Дар даҳ соли охир ҳаҷми умумии қарзҳои додашуда 143 миллиард сомониро ташкил додааст.

Вале ҳамагӣ 38 фоизи он ба соҳибкории истеҳсолӣ рост меояд, ки ин ҳанӯз кофӣ нест.

Бонки миллӣ ва ташкилотҳои қарзиро зарур аст, ки ҷиҳати ҷалби бештари сармояи хориҷӣ ба низоми бонкӣ, пасандозҳои шахсони воқеиву ҳуқуқӣ ва боз ҳам зиёд намудани пешниҳоди қарз ба соҳаҳои афзалиятноки иқтисод, бахусус, соҳибкории истеҳсолӣ тадбирҳои иловагиро роҳандозӣ намоянд.

Барои беҳтар намудани дастрасии соҳибкорони истеҳсолӣ ба маблағҳои арзони дарозмуддат ва афзоиш додани ҳаҷми қарз пешниҳод менамоям, ки Фонди кафолати қарзҳо таъсис дода шавад.

Инчунин, барои беҳтар намудани шароити иҷтимоии мардум ва тавсеаи имкониятҳои дастрасии шаҳрвандон ба манзили истиқоматӣ зарур аст, ки механизмҳои рушди бозори қарзҳои ипотекиро такмил дода, ҷиҳати зиёд намудани ҳаҷми чунин қарзҳо ба аҳолӣ тадбирҳои дахлдор андешида шаванд.

Вакилони муҳтарам!

Ба мақсади ноил гардидан ба яке аз ҳадафҳои стратегии миллӣ – саноатикунонии босуръати кишвар дар давраи татбиқи он (солҳои 2019 – 2025), яъне дар 7 соли охир беш аз 2600 корхонаи саноатӣ бо ташкили зиёда аз 87 ҳазор ҷойи корӣ сохта, ба истифода дода шудааст.

Аз ҷумла дар соли 2025-ум 400 корхонаи истеҳсолӣ ба фаъолият оғоз намудааст.

Ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти соҳаи маъдан аз 7,7 миллиард сомонии соли 2020 ба 26 миллиард сомонӣ дар соли 2025 расонида, афзоиши ин нишондиҳанда 3,4 баробар таъмин карда шуд.

Агар дар соли 1991 дар соҳаи маъдан танҳо 3 номгӯйи маҳсулот (тилло, нуқра ва хокаи сурб) истеҳсол гардида бошад, пас дар соли 2025 ба 17 номгӯй расонида шудааст.

Бояд гуфт, ки ҳоло истеҳсоли тилло назар ба соли 1991-ум 7 баробар, нуқра 6 баробар ва хокаи сурб 9 баробар зиёд гардидааст.

Тадбирҳои дар самти саноатикунонии босуръати кишвар андешидашуда имкон доданд, ки дар ҳафт соли охир ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти соҳа дуюним баробар афзоиш ёфта, дар соли 2025 ба 66 миллиард сомонӣ расонида шавад.

Суръати рушди соҳаи саноат дар соли 2025-ум 22 фоизро ташкил дод.

Ба идомаи ин раванд, Вазорати саноат ва технологияҳои нав бо истифода аз тамоми иқтидору имкониятҳо рушди воқеии солонаи соҳаро дар давоми панҷ соли минбаъда бояд дар сатҳи на кам аз 25 фоиз таъмин намояд.

Дар ин росто, бо ҷалби сармояи ватаниву хориҷӣ ҷиҳати таъсис додани корхонаҳои нав барои коркарди пурраи ашёи хоми ватанӣ, хусусан маъдан, металлҳои ранга ва нодиру қиматбаҳо, маҳсулоти кишоварзӣ ва растаниҳои шифобахш тадбирҳои иловагӣ андешида, афзоиши ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти содиротӣ ва ивазкунандаи воридот зиёд карда шавад.

Ҳукумати мамлакат Барномаи нави саноатикунонии босуръати кишварро барои солҳои 2026 – 2030 ва Барномаи рушди истеҳсолу ғанигардонии металлҳои ранга, нодиру қиматбаҳо ва дигар ашёи хоми муҳимро қабул ва амалӣ гардонад.

Дар баробари ин, ҷиҳати таъмин намудани истифодаи самараноку оқилонаи захираҳои зеризаминӣ, тақвияти назорати давлатӣ, мусоидат ба рушди устувори соҳаи истихроҷ ва геологияи кишвар чораҳои иловагиро татбиқ намояд.

Вазоратҳои молия, саноат ва технологияҳои нав, Саридораи геология ва Кумитаи андоз якҷо бо дигар вазорату идораҳо санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзими фаъолият дар соҳаҳои зикршударо таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод созанд.

Дар санадҳои таҳияшаванда масъалаҳои вобаста ба фарогирии пурраи оморӣ, соддагардонии расмиёти давлатӣ, аз ҷумла иҷозатномадиҳӣ, такмили тартиби андозбандии захираҳои табиӣ ва ҳалли мушкилоти дигар бояд равшан инъикос карда шаванд.

Хотирнишон менамоям, ки дар раванди амалисозии ин вазифаҳо диққати махсус ба рушди саноати сабук, коркарди амиқи маҳсулот ва истеҳсоли металлҳои нодир ва муҳим равона карда шавад.

Дар 10 соли гузашта соҳаи энергетикаи кишвар ба маблағи беш аз 60 миллиард сомонӣ сармоягузорӣ шудааст, ки дар натиҷа иқтидорҳои истеҳсолии неруи барқ дар ҳаҷми 1017 мегаватт афзоиш ёфтанд.

Танҳо аз ҳисоби таҷдиду навсозии неругоҳҳои амалкунанда иқтидорҳои истеҳсолӣ 200 мегаватт зиёд гардиданд.

Аз ҷумла соли 2025 корҳои таҷдиду навсозии неругоҳи барқи обии «Қайроққум» ба маблағи 1,8 миллиард сомонӣ пурра анҷом дода шуда, иқтидори истеҳсолии он аз 114 мегаватт ба 174 мегаватт, яъне 60 мегаватт зиёд карда шуд.

Дар баробари афзоиши иқтидорҳои истеҳсолӣ як қатор лоиҳаҳои муҳимми дигар, аз ҷумла бунёди зеристгоҳҳои нави барқӣ ва хатҳои интиқоли барқ амалӣ карда шуданд.

Дар ин давра ҳаҷми истеҳсоли неруи барқ дар кишвар 7 миллиард киловатт – соат ё 40 фоиз зиёд гардида, аз 17,2 миллиард киловатт – соати соли 2015 ба 24,2 миллиард киловатт – соат дар соли 2025 расонида шуд.

Мо мушкилоти мардуми шарифи Тоҷикистонро дар шароити маҳдудияти муваққатии интиқоли неруи барқ ба хубӣ медонем.

Ин ҳолат аз як тараф, натиҷаи афзоиши аҳолӣ ва тавре ки болотар гуфта шуд, зиёдшавии шумораи корхонаҳои саноатӣ ва дар маҷмуъ, афзудани истеъмоли неруи барқ ва аз тарафи дигар, таъсири камбориш омадани тирамоҳи имсола ва кам гардидани воридшавии об ба обанбори неругоҳҳои барқи обии мамлакат мебошад.

Дар замони соҳибистиқлолӣ дар кишвар 1 миллиону 300 ҳазор хонаи истиқоматии нав сохта шуда, беш аз 8 миллиону 400 ҳазор нафар сокинон шароити зисти худро беҳтар кардаанд.

Танҳо дар 7 соли охир дар мамлакат 2600 корхонаи нави истеҳсолӣ ба фаъолият оғоз кардааст, ки ин ҳама боиси афзоиши истеъмоли неруи барқ гардидааст.

Илова бар ин, тавре, ки дар боло гуфта шуд, талафоти неруи барқ ҳоло ҳам зиёд буда, беш аз 3 миллиардро ташкил медиҳад.

Ҳукумати мамлакат барои бартарафсозии ин мушкилот тамоми чораҳои заруриро амалӣ намуда истодааст.

Ҳоло корҳои лоиҳавии сохтмони ду неругоҳи офтобӣ бо иқтидори умумии 500 мегаватт – 250 мегаватт дар вилояти Суғд ва 250 мегаватт дар вилояти Хатлон – оғоз гардида, то моҳи августи соли 2026 ба истифода супорида мешаванд.

Инчунин, моҳи сентябри соли 2027 агрегати сеюми неругоҳи барқи обии «Роғун» ба кор дароварда мешавад ва истиқлоли энергетикии кишвар таъмин мегардад.

Ҳукумати мамлакат бо истифода аз ҳамаи захираву имкониятҳо раванди сохтмони неругоҳи барқи обии «Роғун»-ро пайваста идома медиҳад.

Ҳоло дар иншооти мазкур 18 ҳазору 600 нафар коргарон, яъне сохтмончиён ва кормандони муҳандисиву техникӣ фаъолият доранд ва шумораи техника, яъне мошину механизмҳо зиёда аз 3900 ададро ташкил медиҳад.

Барои идомаи босуръати корҳои сохтмон дар неругоҳ соли равон аз ҳисоби буҷети давлатӣ беш аз 9 миллиард сомонӣ маблағгузорӣ карда шуд ва то имрӯз қариб 60 фоизи корҳои сохтмони неругоҳ ба анҷом расонида шудаанд.

Ҳукумати мамлакат, тамоми роҳбарону масъулин ва сохтмончиёни ин иншооти бузург вазифадоранд, ки сохтмони неругоҳро бо масъулияти баланд ва босифат вусъат бахшида, иҷрои супориши додашударо ҷиҳати дар моҳи сентябри соли 2027 ба кор даровардани агрегати сеюми неругоҳ, яъне расидан ба истиқлоли энергетикиро таъмин намоянд.

Тибқи таҳлилҳо талабот ба неруи барқ дар дохили мамлакат сол ба сол афзоиш ёфта, соли 2030 нисбат ба соли 2025-ум 31 фоиз зиёд мегардад.

Дар ин раванд, барои таъмин намудани талаботи афзояндаи соҳаҳои иқтисодиву иҷтимоии кишвар бо неруи барқи доимӣ ва устувор, дар баробари бунёди иқтидорҳои нави истеҳсолӣ, инчунин, истифодаи сарфакоронаи неруи барқ нақши калидӣ дорад.

Бисёр муҳим аст, ки дар ин ҷода ҳамаи гурӯҳҳои истеъмолкунандагон сарфаю сариштакор бошанд.

Мо тасмим гирифтаем, ки дар давоми ду соли оянда бо ҷалби сармояи мустақим дар кишвар якчанд неругоҳи барқи офтобиро бо иқтидори умумии 1500 мегаватт мавриди истифода қарор диҳем.

Ҳукумати мамлакат, аз ҷумла роҳбарияти Вазорати энергетика ва захираҳои об вазифадор карда мешаванд, ки ҳамкориро бо сармоягузорони ватанӣ ва хориҷӣ ҷиҳати бунёди неругоҳҳои барқи офтобӣ тақвият бахшида, барои татбиқи саривақтии лоиҳаҳо тадбирҳои фаврӣ андешанд.

Инчунин, корҳоро оид ба пурра ҷорӣ намудани низоми муосири биллингӣ бо истифода аз технологияҳои рақамӣ дар шабакаҳои барқии кишвар ҳарчи зудтар ба анҷом расонанд.

Тоҷикистон дорои захираҳои зиёди гидроэнергетикӣ буда, имкон дорад эҳтиёҷоти марказҳои бузурги ҳисоббарории зеҳни сунъиро бо неруи барқи «сабз» ва оби хунук таъмин созад.

Аз ин рӯ, ба Ҳукумати мамлакат супориш дода мешавад, ки ба мақсади истифодаи имкониятҳои зеҳни сунъӣ дар раванди рушд доир ба таъсиси Корпоратсияи миллии зеҳни сунъӣ, Маркази минтақавии зеҳни сунъӣ ва маҷмааи марказҳои коркарди «маълумоти сабз» (дата – сентрҳо) чораҷӯйӣ намояд.

Дӯстони азиз!

Бо вуҷуди тағйирёбии иқлим, аз ҷумла ҳарорати баланди ҳаво соли 2025 дар натиҷаи заҳмати софдилонаи кишоварзони мамлакат суръати рушди соҳаи кишоварзӣ ба 8,5 фоиз расида, фаровонии бозори истеъмолӣ таъмин карда шуд.

Ҳамчунин, сатҳи ҳифзи амнияти озуқаворӣ аз 60 фоизи соли 2015 то 85 фоиз дар соли 2025 зиёд гардид.

Яъне кишоварзони мамлакат, хусусан, дар шароити номусоиди обу ҳавои соли ҷорӣ, аз ҷумла хокборишҳои шадид софдилона заҳмат кашида, бозори истеъмолиро бо маҳсулот таъмин карда истодаанд.

Бинобар ин, ба ҳамаи кишоварзон, деҳқонон, мутахассисони соҳа ва аҳолӣ, ки бо заҳмати содиқонаву ватандӯстона ва истифодаи оқилонаи обу замин маҳсулоти ғизоӣ истеҳсол мекунанд, сипосу миннатдорӣ баён менамоям.

Тибқи маълумоти Созмони озуқа ва кишоварзии Созмони Милали Муттаҳид то соли 2030 зиёда аз 500 миллион нафар дар саросари ҷаҳон аз гуруснагӣ азият хоҳанд кашид.

Дар соли 2024 шумораи одамони дар сатҳи гуруснагии доимӣ қарордошта то 670 миллион нафар афзоиш ёфт.

Итминон дорам, ки бо дарназардошти чунин шароити ногувор кишоварзони мамлакат боз ҳам бештар заҳмат кашида, бо истифодаи самаранок аз ҳамаи имкониятҳо, аз ҷумла обу замин ҳосили фаровон мерӯёнанд ва амнияти озуқавории кишварро беҳтар таъмин менамоянд.

Дар робита ба ин, ба Ҳукумати мамлакат супориш дода мешавад, ки лоиҳаи қонун дар бораи сиёсати аграриро таҳия ва пешниҳод намояд.

Ҳукумати мамлакат, ҳамчунин, вазифадор карда мешавад, ки бо дарназардошти нақши соҳаи пахтакорӣ дар таъмини аҳолӣ бо ҷойи кор, истеҳсоли ашёи хом барои рушди саноати сабуку хӯрокворӣ ва афзоиши ҳаҷми содироти маҳсулот механизми таъмин намудани рушди устувори соҳаи пахтакориро ҷорӣ намояд.

Инчунин, Барномаи давлатии рушди инноватсионии соҳаи пахтакорӣ барои солҳои 2026 – 2030-ро таҳия ва амалӣ созад.

Вазоратҳои адлия, кишоварзӣ, молия, рушди иқтисод ва савдо, Кумитаи андоз ва Хадамоти гумрук ҷиҳати дастгирии соҳаи пахтакорӣ то ба эътидол омадани вазъи соҳа пешниҳодҳои заруриро доир ба ворид намудани тағйироти дахлдор ба санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар муҳлати ду моҳ ба Ҳукумати мамлакат манзур намоянд.

Таъкид менамоям, ки ҳавасмандгардонии фаъолияти самараноки хоҷагиҳои пахтакор масъалаи муҳим дар ин самт мебошад.

Вакилони муҳтарам!

Барои беҳтар намудани вазъи роҳу шоҳроҳҳои мошингард ва ба кишвари транзитӣ табдил додани Тоҷикистон ҳоло татбиқи 16 лоиҳаи сармоягузории давлатӣ ба маблағи умумии 11,3 миллиард сомонӣ идома дорад.

Соли 2025-ум дар доираи лоиҳаҳои зикршуда ба маблағи умумии зиёда аз 5,4 миллиард сомонӣ 236 километр роҳҳои мошингард ва дигар иншооти роҳу нақлиёти мутобиқ ба талаботи байналмилалӣ бунёдгардида ба истифода дода шуданд.

Роҳҳои Обигарм – Нуробод ва Роғун ба дарозии умумии 87 километр, 109 километр роҳи Қалъаихумб – Ванҷ, 40 километр роҳҳои байналмилалӣ дар вилояти Суғд, 30 пули хурду бузург, 5 нақб ва 6 долони зидди тарма ба дарозии 13 километр аз ҷумлаи иншооти зикршуда мебошанд.

Ҳоло бунёди 50 километр роҳи Данғара – Гулистон, 33 километр роҳи Гулистон – Фархор ва боз 12 километр роҳҳои байналмилалӣ дар вилояти Суғд ба маблағи умумии 2 миллиард сомонӣ идома дорад.

Соли 2025 сохтмони пули калонтарин дар кишвар аз болои обанбори неругоҳи барқи обии «Роғун» ба дарозии 920 метр ва 3 пули мошингузар ба дарозии 368 метр оғоз гардид, ки маблағи умумии онҳо 900 миллион сомониро ташкил медиҳад.

Соли 2026 сохтмону азнавсозии 300 километр роҳҳои мошингарди байналмилаливу ҷумҳуриявӣ ба маблағи умумии 3 миллиард сомонӣ оғоз мегардад.

Роҳҳои Ваҳдат – Обигарм 70 километр, Гулистон – Кӯлоб 33 километр, Хоруғ – Роштқалъа 39 километр, Мурғоб – Кулма 67 километр, Балҷувон – Сари Хосор 55 километр, Хистеварз – Конибодом (Арка) 10 километр, 11 километр роҳи таворавии шаҳри Кӯлоб ва 5 пули мошингард дар роҳи Лаби Ҷар – Сангвор аз ҷумлаи онҳо мебошанд.

Вазорати нақлиёт вазифадор карда мешавад, ки фаъолияти худро дар ҳамкорӣ бо шарикони рушд ҷиҳати идомаи бунёд ва таҷдиди роҳҳои дорои аҳаммияти байналмилалӣ ва назорати сифати иҷрои корҳои лоиҳавӣ вусъат бахшад.

Ҳамзамон бо ин, ҷиҳати ташкили марказҳои нақлиётиву логистикӣ, азнавсозии парки нақлиёти роҳи оҳан ва инфрасохтори он чораҷӯйӣ намояд.

Ҳамчунин, ба Ҳукумати мамлакат супориш дода мешавад, ки ҷиҳати азнавсозӣ ва ба шароити муосири хизматрасонӣ мутобиқ гардонидани фурудгоҳҳои байналмилалии Душанбе, Бохтар ва Кӯлоб тадбирҳои зарурӣ андешад.

Қобили зикр аст, ки тайи се соли охир дар кишвар беш аз 3 ҳазор километр роҳҳои маҳаллӣ, аз ҷумла 2,6 ҳазор километр аз ҳисоби соҳибкорон ва аҳолӣ бунёду таҷдид гардида, ҳоло ин иқдоми нек бомаром идома дорад.

Бо истифода аз фурсат, ба ҳамаи соҳибкорон ва мардуми шарифи Тоҷикистон барои саҳми арзанда дар таҷдиду сохтмони роҳҳо, бунёди муассисаҳои иҷтимоӣ, бахусус, муассисаҳои таҳсилоти томактабӣ ва миёнаи умумӣ ва дигар корҳои ободониву бунёдкорӣ аз самими қалб миннатдорӣ баён менамоям.

Дар баробари ин, зарур аст, ки Кумитаи меъморӣ ва сохтмон, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва дигар сохторҳои марбута ташаббусҳои созандаи соҳибкоронро дар самти бунёди иншооти иҷтимоӣ, истеҳсолӣ ва инфрасохторӣ ҳамаҷониба дастгирӣ карда, риояи ҳатмии қоидаву меъёрҳои шаҳрсозӣ ва сохтмонро таъмин намоянд.

Ба замми ин, истифодаи санъати баланди меъморӣ, унсурҳои милливу замонавӣ, технологияҳои муосир ва масолеҳи босифати сохтмон роҳандозӣ карда шавад.

Ҳалли масъалаҳои иҷтимоӣ самти муҳимми фаъолияти Ҳукумати мамлакат ба ҳисоб меравад ва тадбирҳои солҳои охир амалигардида ба рушди ин соҳаҳо такони ҷиддӣ бахшиданд.

Масалан, агар ҳиссаҷудокунии молиявӣ барои соҳаҳои иҷтимоӣ дар соли 2024 ба маблағи 20,9 миллиард сомонӣ таъмин гардида бошад, пас ин нишондиҳанда дар соли 2026 дар ҳаҷми 29,5 миллиард сомонӣ ба нақша гирифта шудааст, ки нисбат ба соли 2024-ум 8,7 миллиард сомонӣ ё 41,8 фоиз зиёд мебошад.

Ман аз рӯзҳои аввали фаъолияти худ ба ҳайси Роҳбари давлат то имрӯз дастгирӣ ва рушди илму маорифро самти афзалиятнок эълон карда, дар тӯли беш аз се даҳсола ба ин соҳаҳои ҳаётан муҳим таваҷҷуҳи аввалиндараҷа ва доимӣ зоҳир менамоям.

Зеро хуб медонам, ки рушди ҳамаи соҳаҳои ҳаёти ҷомеа ва давлат, ояндаи босаодати давлату миллат аз илму маорифи пешрафтае вобаста аст, ки заминаи мустаҳками онҳо имрӯз гузошта мешавад.

Ба ибораи дигар, ман дастгирӣ ва таваҷҷуҳ ба ин соҳаҳои муҳимму тақдирсозро сармоягузорӣ ба ояндаи дурахшони миллат ва бақои давлат мешуморам.

Аз ин лиҳоз, Ҳукумати мамлакат маблағгузории ин соҳаҳои калидиро мунтазам зиёд менамояд ва ҳар сол ҳаҷми умумии он беш аз 21 фоизи хароҷоти буҷети давлатиро ташкил медиҳад.

Барои соҳаи маориф дар соли 2026 аз ҳисоби буҷети давлатӣ қариб 14 миллиард сомонӣ пешбинӣ гардидааст, ки нисбат ба соли 2025-ум 25,4 фоиз ва нисбат ба даҳ соли қабл, яъне соли 2015-ум панҷуним баробар зиёд мебошад.

Ба мақсади таъмин намудани самаранокии истифодаи маблағҳои давлатӣ, инчунин, мутобиқсозии он ба стандартҳои байналмилалӣ бозбинии низоми маблағгузории муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ, яъне гузариш ба низоми сарикасӣ ё фармоиши давлатӣ тақозои замон мебошад.

Бинобар ин, ба вазоратҳои маориф ва илм, молия, Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ супориш дода мешавад, ки доир ба ин масъала ба Ҳукумати мамлакат пешниҳодҳои мушаххас манзур намоянд.

Тибқи таҳлилҳо 25 соли оянда шумораи хонандагон дар Тоҷикистон ба чор миллион нафар мерасад.

Бинобар ин, мо бояд барои ҳарчи бештар омода намудани кадрҳои омӯзгорӣ, бунёди муассисаҳои таълимӣ ва ба стандартҳои ҷаҳонӣ мутобиқ гардонидани низоми таҳсилот, яъне омодагӣ ба гузариш ба низоми дувоздаҳсолаи таълим аз ҳоло чораҷӯйӣ намоем.

Ба ин мақсад, Ҳукумати мамлакат вазифадор карда мешавад, ки вазъи амалишавии Стратегияи миллии рушди маориф барои давраи то соли 2030- ро ҳамаҷониба таҳлилу баррасӣ намуда, онро тибқи ҳадафҳои нави дар ин самт гузошташуда такмил диҳад.

Соли 2019 дар Паёми Роҳбари давлат солҳои 2020 – 2040 Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқ ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф эълон шуда буд, ки аз он замон шаш сол сипарӣ гардид.

Ба Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм, вазоратҳои маориф ва илм, рушди иқтисод ва савдо, саноат ва технологияҳои нав, Академияи миллии илмҳо ва Палатаи ҳисоб супориш дода мешавад, ки натиҷаҳои шашсолаи татбиқи чорабиниҳои тасдиқгардидаро ҳамаҷониба таҳлил карда, ҷиҳати бартараф намудани камбудиву монеаҳои ҷойдошта тадбирҳои иловагӣ андешанд.

Ба хотири ҳарчи зудтар ба фазои ягонаи таҳсилоти байналмилалӣ ворид гардидани маорифи Тоҷикистон соли 2004 ба низоми кредитии таҳсилот гузаронидани муассисаҳои таҳсилоти олии мамлакат оғоз гардид ва соли 2014 ҳамаи муассисаҳои зикршуда ба ин низом гузаронида шуданд.

Вақти он расидааст, ки бурду бохти низоми зикршуда аз ҷониби гурӯҳи коршиносон таҳлилу баррасӣ гардида, зимни супоридани имтиҳонҳои ҷорӣ ва хатм омилҳои инсонӣ пурра аз байн бурда шаванд.

Сохтору мақомоти зикргардида, аз ҷумла Маркази миллии тестӣ дар муддати ду моҳ ба Дастгоҳи иҷроияи Президент доир ба ин масъала маълумоти муфассал пешниҳод намоянд.

Ҳамчунин, аз ҷониби гурӯҳи босалоҳияти корӣ вазъи омӯзиши забонҳои хориҷӣ, бахусус, русӣ ва англисӣ дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот таҳлилу баррасӣ гардида, ҷиҳати боз ҳам тезонидани ин раванд ба Ҳукумати мамлакат хулосаҳои асоснок пешниҳод карда шаванд.

Бо истифода аз фурсат, мехоҳам ба падару модарон, омӯзгорон ва аҳли ҷомеа муроҷиат карда, бори дигар таъкид намоям, ки ба масъалаи нигоҳубин ва таълиму тарбияи дурусти фарзандон бо камоли масъулият муносибат намоянд.

Мо бояд дар хотир дошта бошем, ки ояндаи давлату миллат аз насли босаводу донишманд, соҳибкасбу соҳибҳунар, соҳибмаърифату соҳибфарҳанг, дур аз таассубу хурофот, ватандӯсту ватанпараст ва дорои ҳисси баланди худшиносии миллӣ вобастагии амиқ дорад.

Асри 21 – асри пешрафти илму техника ва технологияҳо мебошад.

Мо дида истодаем, ки давлатҳои мутамаддину тараққикардаи дунё ба чӣ дастовардҳо ноил шуда истодаанд.

Имрӯз онҳо аз офтоб барқ истеҳсол мекунанд.

Агар мо хоҳем, ки давлати пешрафта, Ватани обод ва зиндагии осуда дошта бошем, бояд кӯшиш кунем, ки фарзандонамон соҳиби саводу дониш ва касбу ҳунар шаванд.

Мо бояд талош намоем, ки онҳо дар зиндагии ояндаи худ, яъне ҳаёти мустақилонаашон азият накашанд.

Фаромӯш набояд кард, ки вақте наврасону ҷавонон бесавод мемонанд, ҷомеа ба таассубу хурофот ва ҷаҳолат гирифтор мешавад, ки чунин ҳолат оқибатҳои даҳшатбор дорад.

Ҳамватанони азизи мо хуб медонанд, ки ҷанги таҳмилии шаҳрвандии солҳои 90-уми асри гузашта тамоми соҳаҳо, хусусан, илму маорифро даҳҳо сол ба ақиб партофт.

Дар робита ба масъалаҳои илму маориф мехоҳам иброз намоям, ки омӯзиши пиряхҳо яке аз самтҳои муҳимми илми ватанӣ ва ҷузъи сиёсати давлатии мо мебошад.

Соли 2025 бо пешниҳоди Тоҷикистон ва бо қатъномаи Созмони Милали Муттаҳид «Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо» ва солҳои 2025 – 2034 «Даҳсолаи илмҳои криосфера» эълон гардиданд.

Аз ин лиҳоз, ман аз ҳамаи сохторҳои дахлдор даъват менамоям, ки фаъолияти илмӣ ва амалиро дар ин самт густариш дода, дастовардҳои худро дар арсаи байналмилалӣ васеъ муаррифӣ намоянд.

Мавзӯи ҳифзи пиряхҳо, омӯзиши илмҳои криосфера ва амалисозии ташаббусҳои байналмилалии Тоҷикистон дар соҳаи обу иқлим аҳаммияти стратегӣ ва ҷаҳонӣ дорад.

Дар робита ба ин, пешниҳод мегардад, ки Муассисаи давлатии илмиву таҳқиқотии «Маркази омӯзиши пиряхҳои Академияи миллии илмҳо» ба Муассисаи давлатии илмиву таҳқиқотии «Институти омӯзиши пиряхҳо ва криосфераи Академияи миллии илмҳо» табдил дода шавад.

Ҳозирини арҷманд!

Бедор намудани хотираи таърихӣ дар таҳкими ҳисси миллии шаҳрвандон, махсусан, ҷавонон, ки ояндаи миллат ва давлат мебошанд, нақши бисёр муҳим дорад.

Мо ба ин масъалаи муҳим ҳамеша таваҷҷуҳ зоҳир намуда, дар даҳ соли охир 150 иншооти соҳаи фарҳангро сохта, ба истифода додем ва 350 иншооти дигари соҳаро таъмиру азнавсозӣ кардем.

Ҳамчунин, дар пойтахти кишвар – шаҳри Душанбе бузургтарин иншооти соҳа – Театри миллиро бо шароиту имкониятҳои муосир бунёд карда истодаем, ки туҳфаи Ҳукумати мамлакат ба мардуми кишвар ва аҳли фарҳангу ҳунар ба ифтихори ҷашни 35-солагии истиқлоли давлатӣ мебошад.

Ба хотири баланд бардоштани сатҳи маърифатнокӣ ва завқи бадеии аҳолии мамлакат, хусусан, ҷавонону наврасон аз ҷониби муассисаҳои соҳаи фарҳанг дар даҳ соли сипаригардида 900 номгӯй адабиёти бадеиву бачагона нашр ва ба китобхонаҳо дастрас карда шуд.

Дар ин давра бо дастури Роҳбари давлат 3 миллиону 200 ҳазор нусха китоби «Тоҷикон»-и аллома Бобоҷон Ғафуров ва «Шоҳнома»-и безаволи Абулқосими Фирдавсӣ чоп ва ба аҳолии мамлакат ройгон туҳфа карда шуд.

Мероси таърихиву фарҳангӣ шиносномаи миллати куҳанбунёди тоҷик мебошад.

Вале бо вуҷуди он ки ёдгориҳои бостонӣ зиёда аз 70 фоизи ин меросро ташкил медиҳанд, дар кишвар қонуни соҳаи бостоншиносӣ мавҷуд нест.

Вобаста ба ин, масъулини соҳаро зарур аст, ки лоиҳаи қонуни мазкурро дар муҳлати кӯтоҳтарин таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намоянд.

Соли равон бо саъю талошҳои кишвари мо 11 ёдгории мероси фарҳангии Хуттали қадим (дар ноҳияҳои Ҷалолиддини Балхӣ, Данғара, Восеъ, Фархор ва Ховалинги вилояти Хатлон) ба Феҳристи мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО ворид карда шуд.

Дар ин радиф, аз ҷониби ЮНЕСКО қабул шудани қатъномаҳо дар мавриди эътирофи шаҳри Панҷакент ҳамчун «Шаҳри ҷаҳонии ҳунарҳои дастӣ барои сӯзанидӯзӣ» ва бузургдошти 1050-солагии Робияи Балхӣ дар солҳои 2026 – 2027 далели ҷойгоҳи хоссаи меросу арзишҳои фарҳангиву маънавии тоҷикон дар тамаддуни умумибашарӣ мебошад.

Ҳамчунин, танзими ҳамоишҳо зери унвони «Устувонаи Куруш: Эъломияи ибтидоии ҳуқуқи гуногунрангии фарҳангӣ» (аввалин эъломияи ҳуқуқи башар дар таърихи инсоният) боиси ифтихору сарбаландии миллати ориёии мо мебошад.

Дар ин росто, мо бояд барои ҳифзи арзишҳои моддиву ғайримоддии миллати худ муаррифии шоистаи онҳоро дар арсаи байналмилалӣ ҳадафмандона идома диҳем.

Аз ҷумла бо дарназардошти саҳми таърихии Борбади Марвазӣ дар рушди фарҳанги ҷаҳонӣ, вазоратҳои корҳои хориҷӣ ва фарҳанг ҷиҳати ба Феҳристи шахсиятҳои барҷастаи фарҳангии ЮНЕСКО ворид намудани номи ӯ тадбирҳои зарурӣ андешанд.

Борбад, ки дар асрҳои шашуму ҳафтуми мелодӣ – дар замони давлатдории Сосониён – зиндагӣ ва эҷод кардааст, аз ҷониби олимону коршиносони маъруфи дунё ҳамчун яке аз аввалин донандагони илми мусиқӣ ва оҳангсози касбии қаламрави ориёӣ эътироф гардидааст.

Мусаллам аст, ки тоҷикон яке аз миллатҳои фарҳангиву тамаддунсози дунё мебошанд.

Боиси ифтихори мост, ки гузаштагони некноми мо – ориёиҳо ба ҷаҳониён забону фарҳанг, илму ҳунар, ойину суннатҳои бою рангоранги башардӯстона, аз ҷумла Наврӯз, инчунин, анъанаҳои пешрафтаи давлатдорӣ, яъне тамаддуну фарҳанги ҷовидонаро ба мерос гузоштаанд.

Мо вазифадорем, ки дар баробари ифтихор кардан аз мероси оламшумули аҷдоди худ онро соҳибӣ кунем, омӯзем, идома диҳем ва барои наслҳои оянда ҳамчун ганҷинаи бебаҳои ҳувиятсоз ба мерос гузорем.

Мо бояд ифтихор дошта бошем, ки аҷдоди хирадманди мо «пиндори нек, гуфтори нек ва кирдори нек»-ро ҳамчун арзиши бузурги инсондӯстона шиори зиндагии худ қарор додаанд.

Воқеан, Наврӯз, ки имрӯз мақоми байналмилалӣ гирифтааст, Меҳргон, Сада ва Тиргон, ки таҷассумгари андешаҳои инсондӯстӣ ва бузургдошти табиат мебошанд ва анъанаҳои давлатдории гузаштагони ориёии мо, ки дар таърихи башарият нақши мондагору таъсиргузор бозидаанд, асоси ҳувият ва асолати мо – тоҷикон мебошанд.

Бинобар ин, ба Ҳукумати мамлакат ва Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе дастур дода мешавад, ки ҷиҳати дар пойтахти кишвар – шаҳри Душанбе бунёд намудани Конун, яъне Маркази тамаддуни ориёӣ чораҷӯйӣ намоянд.

Ҳамчунин, бо дарназардошти фалсафаю ҳикмати ҷовидонаи Наврӯз, суннату анъанаҳои башардӯстонаи он ва истифодаи онҳо барои тарбияи наслҳои оянда дар шаҳри Душанбе Маркази байналмилалии Наврӯз бунёд карда шавад.

Итминон дорам, ки амалӣ намудани иқдомоти зикршуда далели раднопазири таъриху фарҳанги беш аз шашҳазорсолаи мо – тоҷикон мегардад.

Академияи миллии илмҳо, дигар муассисаҳои илмиву таҳқиқотӣ ва лоиҳакашӣ вазифадор карда мешаванд, ки бо ҷалби олимону донишмандон консепсияи марказҳои зикршударо дар асоси анъанаҳои меъморӣ ва шаҳрсозиву шаҳрдории бостонии тоҷикон таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намоянд.

Ҳозирини муҳтарам!

Дар даҳ соли охир дар кишвар аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳо 1300 иншооти соҳаи тандурустӣ ба маблағи беш аз 5,3 миллиард сомонӣ сохта, ба истифода дода шудааст.

Агар маблағгузории соҳа аз ҳисоби буҷети давлатӣ дар соли 2015-ум 1 миллиарду 37 миллион сомониро ташкил дода бошад, пас он дар соли 2025 ба 4 миллиарду 300 миллион сомонӣ расонида шуд.

Яъне буҷети соҳа дар ин давра беш аз 4,2 баробар зиёд гардида, дар даҳ соли охир 26 миллиарду 300 миллион сомониро ташкил медиҳад.

Ба Ҳукумати мамлакат супориш дода мешавад, ки масъалаи мукаммалсозии низоми маблағгузории соҳаи тандурустӣ, истифодаи мақсадноки маблағҳои буҷетӣ ва ғайрибуҷетӣ, гузариш ба низоми ғайринақдии пардохти хизматрасониҳо ва дигар масъалаҳои соҳаро ҳамаҷониба таҳлилу баррасӣ намояд.

Ҳамчунин, ҷиҳати татбиқи ислоҳоти навбатӣ ва бартараф намудани мушкилоту камбудиҳои дар ин самт ҷойдошта тадбирҳои зарурӣ андешад.

Вобаста ба ин, Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ вазифадор карда мешавад, ки дар ҳамкорӣ бо дигар вазорату идораҳо лоиҳаи Барномаи давлатии рушди саноати дорусозиро барои солҳои 2026 – 2030 таҳия ва ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намояд.

Фароҳам овардани шароити зиндагии арзанда ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии аҳолӣ, хусусан, гурӯҳҳои осебпазири ҷомеа самти афзалиятноки сиёсати Ҳукумати мамлакат мебошад.

Аз ин лиҳоз, ба Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ супориш дода мешавад, ки дар ҳамкорӣ бо Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, Агентии суғуртаи иҷтимоӣ ва нафақа ҷиҳати таъмин намудани самаранокии ҳуҷҷатҳои банақшагирии стратегӣ ва барномаҳои давлатӣ дар самти ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ тадбирҳои мушаххасро роҳандозӣ намояд.

Илова бар ин, аз ҷониби роҳбарони тамоми сохторҳои давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба ҳаллу фасли масъалаҳои ба танзим даровардани муносибатҳои меҳнатӣ, таъминоти нафақа ва кумакпулиҳои иҷтимоӣ, фаро гирифтан ба шуғли пурмаҳсул ва дигар кафолатҳои давлатии иҷтимоии гурӯҳҳои осебпазири ҷомеа бояд эътибори аввалиндараҷа дода шавад.

Вакилони муҳтарам!

Тоҷикистон кишвари дорои захираҳои зиёди қувваи корӣ буда, афзоиши он дар давоми даҳ соли охир ду фоизи солона, яъне беш аз 880 ҳазор нафарро ташкил додааст.

Ҳар сол дар соҳаҳои гуногуни иқтисоди кишвар зиёда аз 200 ҳазор ҷойи кории нав таъсис дода шуда, беш аз 150 ҳазор нафар хатмкардагони муассисаҳои таҳсилоти касбӣ ба бозори меҳнат ворид мегарданд.

Аз ин лиҳоз, аз ҷониби Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ ва дигар сохторҳои марбута ҷиҳати амалӣ гардонидани сиёсати давлат дар самти мусоидат ба шуғли аҳолӣ бояд чораҳои судманд андешида шаванд.

Ба шуғли расмӣ ҷалб кардани аҳолии қобили меҳнат, таъмин намудани кафолатҳои меҳнатии кормандон, баҳисобгирии дақиқи қувваи корӣ, тақвияти буҷети суғуртаи иҷтимоӣ ва дар ин замина баланд бардоштани ҳифзи иҷтимоии шаҳрвандон масъалаҳои муҳимтарин дар ин самт мебошанд.

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва вазорату идораҳо вазифадоранд, ки татбиқи самарабахши нишондиҳандаҳои пешбининамудаи барномаҳои давлатиро ҷиҳати дар панҷ соли оянда таъсис додани 1 миллиону 400 ҳазор ҷойи корӣ ва дар ин раванд баланд бардоштани нақши соҳибкории хурд, косибӣ ва ҳунарҳои мардумиро таъмин созанд.

Дар ин росто, ба масъалаи бо кор таъмин намудани хатмкунандагони марказҳои таълимӣ, муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи махсус, дар навбати аввал, занон, маъюбон ва дигар гурӯҳҳои аҳолии ба дастгирии иҷтимоӣ эҳтиёҷманд бояд эътибори хосса дода шавад.

Бо дарназардошти имкониятҳои имрӯзаи иқтисодӣ ва зарурати боз ҳам беҳтар намудани сатҳи зиндагии аҳолӣ супориш медиҳам аз 1-уми сентябри соли 2026:

– маоши вазифавии кормандони муассисаҳои маориф, аз ҷумла муассисаҳои томактабӣ ва миёнаи умумӣ 25 фоиз, дигар муассисаҳои соҳаи маориф, соҳаҳои илм, фарҳанг, варзиш, тандурустӣ, муассисаҳои соҳаи ҳифзи иҷтимоӣ, мақомоти ҳокимият ва идоракунии давлатӣ ва дигар муассисаҳои буҷетӣ, инчунин, стипендияҳо 20 фоиз зиёд карда шаванд;

– музди меҳнати амалкунандаи кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар кормандони ин мақомот 20 фоиз зиёд карда шавад;

– ҳадди ақалли музди меҳнат барои тамоми соҳаҳои иқтисодиву иҷтимоии кишвар ба андозаи 1300 сомонӣ дар як моҳ муқаррар карда шавад.

Дар баробари ин, бо мақсади беҳтар намудани вазъи иҷтимоии табақаҳои осебпазири аҳолӣ аз 1-уми сентябри соли 2026 нафақаҳои суғуртавӣ, меҳнатӣ ва иҷтимоӣ, инчунин, иловапулӣ ба онҳо тибқи муқаррароти моддаи 51 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи нафақаҳои суғуртавӣ ва давлатӣ» ва андозаи нафақаи заминавӣ дар сатҳи таварруми соли 2025, вале на кам аз 15 фоиз аз андозаи муқарраршудаашон индексатсия (зиёд) карда шаванд.

Баланд бардоштани сатҳу сифати зиндагии мардуми кишвар ҳадафи олии давлат ва Ҳукумати мамлакат ба ҳисоб меравад ва дар ин ҷода минбаъд низ тамоми тадбирҳои зарурӣ андешида мешаванд.

Ҳозирини гиромӣ!

Мо сиёсати давлатии кор бо ҷавононро ҳамчун самти калидӣ дар меҳвари сиёсати иҷтимоии давлат арзёбӣ намуда, барои самаранок амалӣ гардидани он аз тамоми имкониятҳо истифода карда истодаем.

Зеро ҷавонони мо неруи асосии пешбарандаи ҷомеа мебошанд ва мо бо ҳисси баланди миллӣ, худшиносиву худогоҳӣ ва ватандӯстиву ватанпарастии онҳо ифтихор мекунем.

Имрӯз ҷавонони мо бо кору фаъолияти созандаи худ дар ҳаёти сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангии кишвари соҳибистиқлоламон саҳми бузург доранд.

Ҳоло дар кишварамон соҳае нест, ки ҷавонон дар он нақши фаъол надошта бошанд.

Бовар дорам, ки ҷавонони бонангу номуси даврони истиқлол дар пешрафти иқтисоди миллӣ, тараққиёти давлат ва ободии Ватани худ минбаъд низ саҳми арзишманд мегузоранд.

Мо ҷиҳати ҳалли масъалаҳои ҳаёти кӯдакон ва наврасону ҷавонон ва фароҳам овардани шароиту имкониятҳои боз ҳам беҳтари таҳсил ва кору фаъолият барои онҳо, яъне наслҳои ояндасози миллат ва Ватан минбаъд низ чораҷӯйӣ менамоем.

Ҳукумати мамлакат дар сиёсати иҷтимоии худ масъалаҳои марбут ба занонро дар меҳвари фаъолияти рӯзмарра қарор дода, барои рушди ин самти муҳим мунтазам тадбирҳои судманд меандешад.

Мо нақши бонувону занон ва духтарони бонангу номуси Ватанро дар ҳамаи соҳаҳои ҳаёти давлат ва ҷомеа ҳамеша қадрдонӣ мекунем ва аз саъю талоши онҳо ба хотири бунёди ояндаи ободу осудаи кишварамон ифтихор дорем.

Масъалаи баланд бардоштани мақоми занону бонувон ва тарбия кардану ба вазифаҳои роҳбарикунанда таъин намудани бонувону духтарони лаёқатманд дар маркази диққати Ҳукумати мамлакат қарор дорад ва мо ин сиёсатро дар оянда низ идома медиҳем.

Бовар дорам, ки занону бонувони мамлакат барои тарбияи фарзандон дар руҳияи омӯхтани илму дониш ва касбу ҳунар, риояи қонунҳои миллӣ «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим» ва «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд», расму ойинҳо ва суннату анъанаҳои мардуми бостонии тоҷик, аз ҷумла сарфаю сариштакорӣ ва пӯшидани либосҳои миллӣ саъю кӯшиши бештар ба харҷ медиҳанд.

Бо эътимоди комил иброз медорам, ки онҳо дар масъалаи муқовимат ба бегонапарастиву хурофот ва исрофкориву зиёдаравӣ дар сафи пеши ҷомеа қарор мегиранд.

Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон!

Нақши қонунгузорӣ дар амалӣ гардидани ҳадафҳои стратегии кишвар ва таъмин намудани рушди устувору босуръати он, амнияти ҷомеа ва давлат, таҳкими суботу оромӣ ва ваҳдати миллӣ басо муҳим ба шумор меравад.

Аз ин рӯ, таҳлили ҳамаҷонибаву пайвастаи қонунгузорӣ ва таҳияи пешниҳодҳо ҷиҳати такмили он барои иҷрои ҳадафҳои стратегӣ ва барномаҳои рушди иқтисодиву иҷтимоӣ ва фарҳангии кишвар зарур мебошад.

Таъмин будани амнияти ҷомеа, суботи сиёсӣ, сулҳу ваҳдат ва волоияти қонун кафолати рушди устувори иқтисодиву иҷтимоӣ ва баланд гардидани сатҳу сифати зиндагии мардуми кишвар мебошад.

Маҳз сулҳу субот, амнияту осоиш ва волоияти қонун имкон дод, ки мо рушди босуръати иқтисодиву иҷтимоӣ ва фарҳангиву сиёсии кишварро таъмин карда, сатҳи некуаҳволии халқро баланд бардорем.

Агар дар ҷомеа ваҳдату ҳамдигарфаҳмӣ, сулҳу суботи устувор ва волоияти қонун набошад, мо ба ягон ҳадафи неки худ намерасем ва ягон нақшаи мо амалӣ намегардад.

Инро бояд хурду бузурги мамлакат дар хотир дошта бошанд.

Бинобар ин, сохторҳои низомӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ бояд вазифаи худро дар самти ҳимояи суботу оромии ҷомеа, амнияту осоиши давлат ва мардуми Тоҷикистон бо садоқат ба давлат ва халқи кишвар таъмин намоянд.

Мубориза бар зидди терроризму экстремизм, радикализм, гардиши ғайриқонунии маводи мухаддир, қочоқи силоҳ, ҷиноятҳои киберӣ ва дигар ҷинояткориҳои муташаккили фаромиллӣ вазифаи ҷонии онҳо дар шароити ноорому буҳронии ҷаҳони муосир мебошад.

Ҳукумати мамлакат вазифадор аст, ки ҷиҳати боз ҳам беҳтар гардонидани шароити кору зиндагии хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ ва кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ тадбирҳои иловагӣ андешад.

Ҳамватанони азиз!
Вакилони муҳтарам!

Вазъи мураккаб дар манотиқи гуногуни дунё, шиддат гирифтани рақобатҳои геосиёсӣ ва геоиқтисодӣ ба хотири аз нав тақсим кардани ҷаҳон, мавҷи нави «ҷанги сард», яроқнокшавии бошитоб, заиф гардидани меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ ва дигар равандҳои пуртазод дар арсаи байналмилалӣ ҳамоно мояи нигаронӣ боқӣ мемонад.

Дар чунин шароит моро зарур аст, ки дар баробари иштироки фаъол дар равандҳои глобалӣ, дар ҳамбастагӣ бо ҷомеаи ҷаҳонӣ ба саъю талошҳоямон барои расидан ба ҳадафҳои созанда – пойдории сулҳу субот ва таъмини амнияти фарогир тақвият бахшем.

Зимни татбиқи Консепсияи сиёсати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мо фаъолияти байналмилалии худро ба хотири тавсеаи равобити сиёсӣ ва ҳамкориҳои гуногунҷанба бо кишварҳои мухталифи ҷаҳон бар пояи усулҳои эътимод, эҳтироми манфиатҳои ҳамдигар ва сиёсати «дарҳои кушода» минбаъд низ идома хоҳем дод.

Ҳамзамон бо ин, барои рушду таҳкими муносибатҳои ҳамаҷониба дар соҳаҳои тиҷорату иқтисод ва фарҳангиву башарӣ тадбирҳои амалӣ андешида мешаванд.

Дар маҷмӯъ, Тоҷикистон ба тавсеаи ҳамкориҳои дуҷонибаву бисёрҷониба бо кишварҳо ва ниҳодҳои шарик таваҷҷуҳи доимӣ зоҳир намуда, ҷиҳати идомаи иштироки фаъол дар заминаҳои гуногун дар оянда низ саъю талош хоҳад кард.

Ҳамватанони азиз!

Муҳтарам аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони Маҷлиси намояндагон!

Дар паёме, ки имрӯз пешниҳод гардид, дастовардҳои кишвари азизамон дар солҳои охир мавриди таҳлил қарор дода шуданд.

Ҳамаи ин дастовардҳо, пеш аз ҳама, натиҷаи заҳмати аҳлонаи мардуми шарифи Тоҷикистон мебошанд.

Соли 2026 барои мо соли таърихӣ – соли ҷашни 35-солагии истиқлоли давлатӣ аст.

Яъне Тоҷикистони куҳанбунёд, аммо тозаистиқлоли мо 35-сола мешавад.

Тайи панҷ соли охир тамоми қишрҳои ҷомеа ҷиҳати сазовор истиқбол намудани ин санаи таърихӣ сарҷамъона заҳмат кашида, корҳои бузургро анҷом дода истодаанд.

Аз 29 ҳазор иншооту биноҳои ба ифтихори ҷашни 35-солагӣ ба нақша гирифташуда то имрӯз 26 ҳазори онҳо ба истифода дода шудаанд, ки беш аз 70 фоизашон аз ҳисоби соҳибкорону шаҳрвандон мебошад.

Бовар дорам, ки то ҷашни муқаддаси миллӣ шумораи онҳо аз 30 ҳазор мегузарад.

Бо истифода аз фурсат, ман бори дигар ба ҳамаи соҳибкорону шахсони саховатпеша ва шаҳрвандони ватандӯсту заҳматқарин, бонангу номус ва масъулиятшиноси мамлакат самимона сипосу миннатдорӣ изҳор менамоям.

То рӯзҳои ҷашни 35-солагии истиқлоли давлатӣ вақти хеле кам мондааст.

Мо бояд то ин санаи муқаддас корҳои созандагиро боз ҳам вусъат бахшида, чорабиниҳои ҷашниро бо сатҳу сифати баланд амалӣ созем.

Ҳар як шаҳрванд ва ҳар як оила бояд бо дарки масъулияти ватансозиву давлатсозӣ, пеш аз ҳама, хонаву кошона ва кӯчаву маҳалли зисти худро таъмиру тармим ва тозаву озода намояд.

Ин раванди ободонӣ ва тозакорӣ бояд тамоми қаламрави кишварро то дурдасттарин деҳоти он фаро гирад ва ба як кори маъмулӣ табдил ёбад.

Яъне ҳар як фарди ҷомеа бояд ба ифтихори ин ҷашни муқаддас барои пешрафти давлати худ ва ободии Ватани азизи хеш кори некеро анҷом дода, созандаву бунёдкор ва соҳиби фарҳангу тамаддуни бостонӣ будани миллати тоҷикро нишон диҳад.

Роҳи тайкардаи мо дар зарфи қариб 35 соли гузашта баръало нишон дод, ки мардуми шарифи Тоҷикистон ба анҷоми корҳои бузург қодиранд, Ватани хешро сидқан дӯст медоранд ва барои ҳимояи истиқлолу озодии сарзамини аҷдодии худ ҳамеша омодаанд.

Дар шароити буҳрониву ноороме, ки ҷаҳони имрӯза қарор дорад, ҳифзи истиқлолу озодӣ, заҳмат ба хотири пешрафти давлат ва ободии Ватан вазифаи аввалиндараҷаву ҳаррӯзаи ҳар як шаҳрванди бонангу номуси мамлакат маҳсуб меёбад.

Пас биёед, ҳама якҷову ҳадафмандона, бо рӯҳияи баланди миллӣ, шукргузориву ифтихор аз соҳибватаниву соҳибдавлатӣ ва фарҳангу тамаддуни беш аз шашҳазорсолаи тоҷикон барои боз ҳам ободу пешрафта гардонидани Ватани маҳбубамон – Тоҷикистон ва баланд бардоштани обрӯи он дар арсаи байналмилалӣ кӯшишу талош намоем.

Бо доштани чунин фарҳангу тамаддуни бостонӣ мо набояд ба таассубу ифротгароӣ ва тақлид ба фарҳанге, ки бароямон бегонаву хатарбор аст, роҳ диҳем.

Азбаски чор сол пеш доир ба 35-солагии истиқлол қарор қабул карда будем, пешниҳод менамоям, ки соли 2026 соли вусъат додани корҳои ободониву созандагӣ ва тақвияту таҳкими худшиносиву худогоҳии миллӣ ба ифтихори ин ҷашни муқаддас ва бузурги миллӣ эълон карда шавад.

Ман ба ояндаи неку дурахшони Ватани соҳибистиқлоламон ва иродаи қавии мардуми заҳматпешаву сарбаланди он эътимоди комил дорам.

Мардуми шарифи Тоҷикистон, ки дар 34 соли сипаришуда рӯзҳои бисёр сахту сангинро бо сабру таҳаммул ва бо иттиҳоду сарҷамъӣ паси сар карданд, қудрату имкониятҳои азими созандагӣ доранд ва маҳз ҳамин неруи азими созандаву ободгар фардои дурахшони Ватани азизамонро таъмин месозад.

Итминони комил дорам, ки мо ҳама аҳлонаву сарҷамъона минбаъд низ ба хотири рушду пешрафти Тоҷикистони маҳбубамон ва ободии Ватани азизамон заҳмат мекашем, ба ҳамаи ҳадафҳои некамон мерасем ва нуфузу обрӯи давлати тоҷиконро дар арсаи байналмилалӣ боз ҳам баланд мебардорем.

Ин қарзи милливу имонӣ ва вазифаи инсониву шаҳрвандии ҳар яки мост!

Дар ин ҷода, ба кулли мардуми шарифи Тоҷикистон, шумо – вакилони мардумӣ ва ҳозирини арҷманд, пеш аз ҳама, сулҳу оромӣ, саломативу хушбахтӣ, хонаи обод, саодати рӯзгор ва комёбиву барори кор орзумандам.

Ҳамеша саломату сарбаланд ва муваффақ бошед, ҳамватанони азиз!