26 ноябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мақсади иштирок дар ҷаласаи навбатии Шурои амнияти дастҷамъии Созмони Аҳдномаи амнияти дастҷамъӣ вориди шаҳри Бишкеки Ҷумҳурии Қирғизистон шуданд.

Дар Фурудгоҳи байналмилалии шаҳри Бишкек Сарвари давлати Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро Сарвазири Ҷумҳурии Қирғизистон Адилбек Касималиев ва дигар намояндагони воломақоми ин кишвар истиқбол гирифтанд.

Ҳамчунин, ба хотири пазироии самимии меҳмони олимақом — Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз ҷониби аҳли ҳунари кишвари дӯст барномаи дилнишини фарҳангӣ пешкаш карда шуд.

Омӯзгорони муҳтарам, кормандони соҳаи таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, донишҷӯёну хонандагони азиз!

Бо камоли эҳтиром ва эҳсоси ифтихори бузург Шуморо ба муносибати Рӯзи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон табрик гуфта, бароятон саломатӣ, муваффақият ва дар иҷрои вазифаҳои пурмасъулиятатон дастовардҳои нав орзу менамоям.

Парчами давлатии мо ҳамчун яке аз рамзҳои олии давлатдорӣ таҷассумгари истиқлолияти миллӣ, ваҳдати ҷомеа, сулҳу субот ва ҳувияти давлатдории тоҷикон мебошад. Рангҳои он сурх, сафед ва сабз бо таъриху фарҳанг ва арзишҳои маънавии миллати тоҷик пайванди нерӯманд дошта, тӯҷ ва ҳафт ситора ифодагари ормонҳои давлатсозӣ, худшиносии миллӣ ва саъю кӯшиши кишвар барои рушду тараққиёт мебошанд.

Дар шароити имрӯз, ки таҳсилот ва омодасозии кадрҳои баландихтисос ба яке аз афзалиятҳои сиёсати давлатӣ табдил ёфтааст, соҳаи таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ вазифаи муҳим ва ҳаётан зарурӣ иҷро мекунад. Ин соҳа ҷавононро соҳиби касбу ҳунар намуда, дар тарбияи онҳо рӯҳияи масъулиятшиносӣ, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ ва садоқат ба рамзҳои давлатӣ, аз ҷумла Парчами муқаддасро мустаҳкам менамояд.

Кумита ҳамеша саъй менамояд, ки муассисаҳои таҳсилоти касбӣ бо заминаи моддиву техникӣ, стандартҳои таълимӣ ва барномаҳои муосир таъмин гардида, муҳити таълимӣ барои омӯзиш ва рушди касбии ҷавонон беш аз пеш беҳтар шавад. Итминон дорем, ки тавассути корҳои ташкилӣ, таълимӣ ва тарбиявӣ мо метавонем насли навро ба шахсиятҳои созанда, ватандӯст ва вобастаи Ватан табдил диҳем.

Бигзор таҷлили Рӯзи Парчами давлатӣ дар қалби ҳар як омӯзгор, корманди соҳа ва хонандаву донишҷӯ ҳисси ифтихори миллӣ, худшиносӣ ва масъулиятро дар назди давлату Ватан боз ҳам қавитар гардонад. Ба шумо рӯзгори пурсаодат, муваффақиятҳои нав ва комёбиҳои назаррасро таманно дорам.

Рӯзи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон муборак бошад!

24 ноябри соли 2025

Ҳамватанони азиз!

Ҳамаи шуморо ба ифтихори Рӯзи парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон – рамзи соҳибистиқлоливу соҳибихтиёрӣ ва шарафу ифтихори миллӣ самимона табрик мегӯям.

Парчами давлатӣ барои ҳар як миллати соҳибтамаддун рамзи истиқлоли давлатӣ, ифтихори ватандорӣ, ҳувияти миллӣ, озодихоҳӣ ва азму иродаи қавии мардум мебошад.

Ҳамчунин, парчами давлатӣ нишонаи ваҳдату ҳамдигарфаҳмӣ, иттиҳоду сарҷамъӣ ва талошу муборизаҳои миллат ба хотири истиқлолу озодӣ ба ҳисоб меравад.

Барафрохтани парчами давлатӣ дар тамоми давру замонҳо бо эҳсоси худшиносӣ ва арҷ гузоштан ба ҳувияти миллӣ робитаи мустақим дорад.

Таърихи парчамдории мо – тоҷикон реша дар тамаддуни чандинҳазорсолаи миллат дорад. Дирафши Ковиёнӣ, ки рамзи давлатдории ориёӣ ва нишонаи иттиҳоду сарҷамъии мардуми куҳанбунёди мо ба ҳисоб рафта, дар тӯли асрҳо ҳамчун парчами нангу номуси ориёитаборон парафшонӣ кардааст, дар адабиёти оламшумули мо ҷойгоҳи хосса дорад.

Беҳтарин намунаи онро дар «Шоҳнома»-и безаволи Абулқосими Фирдавсӣ мебинем:

Бизад бар сари хеш чун гирдмоҳ,
Яке фоли фаррух пай афканд шоҳ.
Фурӯ ҳишт з-ӯ сурху зарду бунафш,
Ҳаме хондаш «Ковиёнӣ дирафш».

Фирдавсии бузург умеду орзу ва ормонҳои мардумро тавассути рангҳои парчам таҷассум карда, ба ин васила ҳамватанону ҳамзамонони худро барои ҳифзи сулҳу субот, марзу бум ва таъриху фарҳанги хеш ҳидоят намудааст.

Имрӯз ин суннати деринаи миллӣ дар ҷилои рангҳои Парчами давлатии Тоҷикистони соҳибистиқлол идомаи шоистаи худро дарёфтааст. Яъне он садое аз таърихи гузаштаи миллати сарбаланди мо буда, ба ҳар шаҳрванд ёдовар мешавад, ки парчами давлатӣ рамзи истиқлол аст ва истиқлол натиҷаи муборизаву талошҳои наслҳои гуногуни миллати сарафрози тоҷик мебошад.

Бо қабули Парчами давлатӣ дар Иҷлосияи таърихии 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки моҳи ноябри соли 1992 дар шаҳри бостонии Хуҷанд баргузор гардид, пояҳои давлатдории навини миллӣ гузошта шуданд.

Яъне сию се сол инҷониб мардуми тоҷик зери ин парчами ваҳдатофар дар оромиву осоиш, амнияту субот умр ба сар мебаранд ва кишвари худро бо иттиҳоду сарҷамъӣ ободу зебо гардонида, дар арсаи олам машҳур карда истодаанд.

Имрӯз Парчами давлатии Тоҷикистон дар тамоми гӯшаҳои дунё муаррифгари кишвари озоду ҳуқуқбунёди мо мебошад.

Он чун нишони давлати соҳибистиқлол дар созмонҳои бонуфузи байналмилалӣ, сафоратхонаҳо, чорабиниҳои сиёсиву фарҳангӣ, олимпиадаҳо ва дигар мусобиқаҳои бузурги байналмилалӣ парафшон мегардад.

Ҳар вақте ки варзишгарони тоҷик ба майдон мебароянд, онҳо на танҳо номи шахсии худ, балки номи Тоҷикистони азизро муаррифӣ менамоянд. Ҳар пирӯзӣ ва ба ифтихори он баланд шудани парчами давлативу садо додани Суруди миллӣ ва шодии ҳазорон варзишдӯсти кишвар ин арзиши миллиро боз ҳам азизу муътабар мегардонад.

Ин, бешубҳа, намунаи равшани ватандӯстӣ ва садоқат ба арзишҳои миллӣ буда, ҳисси ифтихори миллиро дар дили ҳар як шаҳрванди Тоҷикистон бедор месозад.

Парчами давлатӣ моро ҳамеша ба созандагиву ободкорӣ, заҳматдӯстӣ, худшиносиву худогоҳӣ ва ҳифзи дастовардҳои истиқлол раҳнамоӣ мекунад. Аз ин рӯ, зарур аст, ки ҳар яки мо эҳтироми парчами давлатиро ба фарзандони хеш ҳамчун нишони муқаддаси Ватан, рамзи соҳибдавлатӣ ва соҳибихтиёрии миллӣ талқин созем, зеро муҳаббату садоқат ба он таҷассумгари ҳақиқии эътиқоду имон ба миллат, давлат, сарзамин, тамаддуну фарҳанг ва арзишҳои миллии мардуми куҳанбунёди тоҷик мебошад.

Наслҳои наврас бояд ҳамеша дар хотир дошта бошанд, ки парчами давлатӣ таҷассуми таърихи пурифтихор, фарҳанги бостонӣ ва ормони ниёгони мо буда, гиромидошт ва парафшон нигоҳ доштани он вазифаи виҷдонии ҳар як шаҳрванди худшинос ба ҳисоб меравад.

Ҳар як шаҳрванди кишвар вазифадор аст, ки ба ин рамзи муқаддаси миллӣ эҳтиром гузорад, барои боло рафтани нуфузи Тоҷикистон дар ҷаҳон саҳми худро гузорад ва ҳаргиз фаромӯш накунад, ки парчам рамзи номус ва шарафи миллат аст. Мо бояд таҳти ин парчами муқаддас, ки рамзи иттиҳоду сарҷамъии миллӣ аст, барои ободии Тоҷикистони азиз бо масъулияти баланд заҳмат кашем ва 35-солагии истиқлоли давлатиро бо дастовардҳои назаррас истиқбол намоем.

Бори дигар Рӯзи парчами давлатиро ба кулли ҳамватанони азиз табрик гуфта, ба ҳар як хонадони кишвар оромиву осоиш ва иқболи нек орзу менамоям. Рӯзи Парчами давлатӣ муборак бошад, ҳамватанони азиз!

Парчами миллӣ дар низоми тарбиявӣ ва иҷтимоии Тоҷикистон мақоми хоса дошта, ҳамчун яке аз муҳимтарин рамзҳои давлатдорӣ дар ташаккули ҷаҳонбинии ҷавонон, бедор намудани ҳисси ватандӯстӣ ва таҳкими худшиносии миллӣ нақши бунёдӣ мебозад.

Дар шароите, ки ҷаҳонишавӣ арзишҳои гуногунро дар зеҳни насли нав ба ҳам омехта карда, ҳувияти миллӣ бояд бештар аз ҳарвақта ҳифз ва тақвият ёбад, парчам ба унсури таъсирбахши мафкуравӣ табдил ёфтааст. Тарбияи ватандӯстӣ танҳо омӯзонидани маълумоти таърихӣ ё қонунӣ набуда, равандест, ки тавассути таҷриба, эҳсос ва омӯхтани рамзҳо, аз ҷумла Парчами давлатӣ дар зеҳни ҷавон нақш мебандад. Аз ин рӯ, ҷойгоҳи парчам дар ташаккули ҷавони соҳибмаърифат, масъулиятшинос ва ватанпарвар аз ҳамон аввалин марҳилаҳои таълим оғоз мегардад.

Парчам ҳамчун ифодагари ҳувияти миллӣ ба ҷавонон таълим медиҳад, ки ҳар як миллат дорои рамзҳо, таърих, арзишҳо ва масъулиятҳои муштарак аст. Се ранги парчам — сурх, сафед ва сабз вазну маънои рамзии муайян доранд, ки фаҳмиши дурусти онҳо барои тарбияи насли ҷавон аҳамияти хоса дорад. Ҷавон вақте медонад, ки ранги сурх ба ҷасорат, шуҷоат ва мубориза барои истиқлолият ишора мекунад, ранги сафед рамзи сулҳу покӣ ва субот буда, сабз рамзи ободкорӣ ва ҳаёти нав мебошад, ӯ дарк мекунад, ки парчам танҳо як матоъ набуда, тафсири рамзии гузашта, ҳозира ва ояндаи миллат аст. Ин дарк дар ҷавонон ҳисси масъулиятро таҳким мебахшад, зеро онҳо мефаҳманд, ки насли имрӯз бояд арзишҳои дар ин рамз таҷассумёфтаро идома диҳанд.

Дар раванди таълим парчам ҳамчун як василаи педагогӣ истифода мешавад. Дар мактабҳо, литсейҳо, коллеҷҳо ва донишгоҳҳо чорабиниҳои марбут ба Рӯзи Парчами миллӣ, дарсҳои махсуси фаҳмондадиҳӣ, соатҳои тарбиявию дарсҳои кураторӣ, ҳамоишҳои илмӣ-маърифатӣ ва барномаҳои фарҳангӣ баргузор мегарданд. Ин чорабиниҳо танҳо хусусияти расмӣ надошта, ба зеҳни насли ҷавон таъсири равонӣ мерасонанд ва онҳо ҳис мекунанд, ки як ҷузъи ҷомеаи воҳиданд, ки бо рамзҳои муштарак муттаҳид аст.

Аз нуқтаи назари педагогӣ, ин таҷриба ба ташаккули эҳсоси ватандӯстӣ, ифтихори миллӣ ва иртиботи эмотсионалии ҷавонон бо давлат ва ҷомеа мусоидат мекунад. Муҳим он аст, ки ҷавонон парчамро на аз рӯи маҷбурӣ, балки аз рӯи дарк ва эҳсос эҳтиром кунанд. Тарбияи дуруст ин масъаларо бо роҳи мулоҳизавӣ, фаҳмондадиҳӣ ва таҷрибаи амалӣ ҳалли муассир мебахшад.

Ҷомеа низ дар ин раванд нақши калидӣ дорад. Парафшонии парчам дар кӯчаҳо, донишгоҳҳо, муассисаҳои давлатӣ ва майдонҳои варзишӣ ба ҷавонон паёми равшан медиҳад, ки ин рамз дар зиндагии ҳаррӯзаи мардум ҷойгоҳи табиӣ дорад. Ҳар вақт, ки парчам дар маросимҳои давлатӣ, мусобиқаҳои варзишӣ ё вохӯриҳои байналмилалӣ парафшон мешавад, дар дили ҷавонон ҳисси ифтихор ва муҳаббат ба Ватан бедор мегардад.

Таҳлилҳои иҷтимоӣ собит мекунанд, ки рамзҳои миллӣ мисли парчам тавассути истифодаи такрории доимӣ дар муҳити ҷамъиятӣ ба омили устувори худшиносии миллӣ мубаддал мешаванд. Ҷавононе, ки худро дар зери парчам муттаҳид мебинанд, камтар ба равандҳои бегонапазирӣ, фарҳанги бегонагароӣ ё гуруҳҳои иртиҷоӣ гирифтор мегардад.

Парчам дар муҳити имрӯз, ки шабакаҳои иҷтимоӣ ва фарҳанги бегона босуръат рушд доранд, нақши боз ҳам муҳимтар дорад. Ҷавон метавонад дар ҷаҳони рақамӣ ба садҳо арзиши гуногун рӯ ба рӯ шавад, вале парчам ҳамчун рамзи миллӣ метавонад дар ӯ эҳсоси устувори худшиносии миллӣ эҷод кунад ва ӯро аз парокандашавии арзишӣ ҳифз намояд. Омӯзгорон, падару модарон ва масъулини самти тарбия вазифадоранд, ки маърифати дурусти рамзҳои миллиро бо фаҳмонидани арзиши воқеӣ, таърихи пайдоиш ва нақши онҳо дар давлатсозӣ дар миёни ҷавонон паҳн кунанд.

Тарбияи ватандӯстӣ танҳо дар соҳаҳои таълимӣ маҳдуд намемонад. Ҷавонон парчамро дар варзиш, фарҳанг, волонтёрии ҷамъиятӣ, мусобиқаҳои маҳаллӣ ва ҷумҳуриявӣ ҳамчун рамзи руҳбаландию ҳавасмандкунанда эҳсос мекунанд. Варзишгари ҷавоне, ки парчами кишварро дар мусобиқаҳои байналмилалӣ мебардорад, бо ифтихор на танҳо номи худро, балки номи миллаташро муҳофизат мекунад. Ин эҳсос ба садҳо ҳазор ҷавони дигар низ таъсир мегузорад ва онҳо бо дидани ин лаҳзаҳо ҳис мекунанд, ки парчам рамзи қувват, дастоварди ҷамъият ва имкониятҳои бетамоми миллат аст.

Дар маҷмӯъ, ҷойгоҳи Парчами миллӣ дар тарбияи ватандӯстии ҷавонон наметавонад сарфи назар гардад. Он ба ҷавонон меомӯзад, ки давлат танҳо аз қонунҳо иборат набуда, он, пеш аз ҳама, иттиҳоди мардум аст, ки зери як парчам ҷамъ омада, мақсадҳои муштарак доранд.

Парафшонии парчам ҷараёни аввалиндараҷаи бедорсозии ҳисси ватандӯстӣ мебошад. Он ҷавононро ба ҳифзи арзишҳои миллӣ, масъулият, рушд ва кори созанда талқин мекунад. Парчам рамзи орзуҳо, заҳматҳо, фидокорӣ ва умеди ҳар шаҳрванди Тоҷикистон мебошад. Аз ин рӯ, таълими ватандӯстии ҷавон бе омӯзиши амиқи рамзҳои миллӣ, хусусан Парчами давлатӣ, комил шуда наметавонад. Ҷавоне, ки дар зери парчами парафшон буданро мефаҳмад, шаҳрвандест, ки ба Ватан, миллат ва ояндаи худ меҳр дорад.

Ҷамила ДАВЛАТЗОДА,

директори Литсейи касбии техникии ноҳияи Шаҳринав,

доктори илмҳои педагогӣ

Парчами миллӣ дар ҳар давру замон барои ҳар як миллат на таҷассумгари худшиносии миллӣ, эҳсоси ватандӯстӣ, ормонҳои давлатдорӣ ва рукни муҳими ваҳдати ҷомеа мебошад. Дар шароити муосири ҷаҳони пуртазод, ки арзишҳои миллӣ ва ҳувияти фарҳангӣ зери таъсири равандҳои ҷаҳонишавӣ қарор доранд, аҳамияти рамзҳои давлатӣ, аз ҷумла парчам, беш аз ҳарвақта равшантар эҳсос мегардад. Дар Тоҷикистон, ки баъди соҳибистиқлолӣ роҳи созандагиро пеш гирифта, рамзҳои миллиро ҳамчун пояҳои худшиносии иҷтимоӣ эҳё намуд, нақши Парчами миллӣ дар таҳкими ҳамбастагӣ ва ваҳдати ҷомеа бениҳоят бузург аст.

Парчам ҳамчун таҷассумгари таърих ва ҳувият ба эҳсосоти мардум бо забони рамзҳо сухан мегӯяд. Се ранги парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон — сурх, сафед ва сабз ҳар кадом бо таърихи деринаи фарҳангии худ пайванданд. Сурх дар дили ҳар тоҷик рамзи ҷасорат, шуҷоат ва муборизаи миллат барои истиқлолият аст. Сафед рамзи субот, покизагӣ, адолат ва сулҳ мебошад; арзишҳое, ки мардум пас аз душвориҳои таърихӣ ҳамчун бузургтарин дастовард эҳтиром мекунанд. Сабз бошад рамзи ҳаёт, рушд, табиати зебои кишвар ва пайванди устувори тоҷикон бо фарҳанги меҳнатдӯстӣ ва созандагист. Ин маъноҳои рамзӣ парчамро аз як матои ранга ба рамзи зиндаи иҷтимоӣ табдил додаанд, ки ҳар шаҳрванди кишвар дар зери он худро як қисмати халқ ва давлати воҳид дарк мекунад.

Парчам дар муҳити иҷтимоии Тоҷикистон мақоми махсус дорад. Он танҳо дар рӯзҳои идона ё маъракаҳои давлатӣ парафшон намешавад, балки дар зеҳни ҷомеа мисли рамзи пойдорӣ ва ягонагии сиёсию иҷтимоӣ ҷой гирифтааст. Пас аз солҳои пурошӯби аввали истиқлолият, ки кишвар роҳи сулҳ, субот ва ҳамдигарфаҳмиро пеш гирифт, парчам ба рамзи барқарорсозии давлатдории муосир табдил ёфт. Танҳо таҳти ин парчам тоҷикон тавонистанд арзишҳои миллии худро эҳё намоянд, мақоми давлатдории худро устувор гардонанд ва ба ҷомеаи ҷаҳонӣ ҳамчун давлати мустақил, сулҳпарвар ва устувор ворид шаванд.

Аҳамияти иҷтимоии парчам бештар дар миёни насли ҷавон эҳсос мешавад. Дар муассисаҳои таълимӣ омӯзиши рамзҳои давлатӣ, аз ҷумла Парчами миллӣ, на танҳо як мавзӯи дарсӣ, балки як унсури муҳими тарбияи ватандӯстӣ ба ҳисоб меравад. Чорабиниҳои идона, ҳамоишҳои илмӣ, машғулиятҳои маърифатӣ ва барномаҳои фарҳангӣ, ки дар ин росто баргузор мешаванд, ҳисси муҳаббат ба Ватан, эҳтиром ба рамзҳо ва масъулияти шаҳрвандиро дар ҷавонон тақвият медиҳанд. Ҷавоне, ки бо парчами кишвари худ ифтихор мекунад, ба арзишҳои миллӣ содиқ монда, дар роҳи ободии Ватан саҳм мегузорад.

Дар арсаи байналмилалӣ низ парчам барои Тоҷикистон на танҳо рамзи ҳузури давлатӣ аст, балки воситаи муассири муаррифии кишвар мебошад. Парафшонии он дар бозиҳои байналмилалӣ, ҳамоишҳои сиёсӣ, мулоқотҳои сатҳи баланд ва нишастҳои созмонҳои ҷаҳонӣ обрӯ ва нуфузи кишварро боло мебарад. Парчам дар хориҷ ба ҳар тоҷик эҳсоси ифтихор мебахшад ва ба ҷаҳониён аз мавқеъ, сиёсати сулҳомез ва ҳадафҳои стратегии Тоҷикистон паём мерасонад.

Дар замони ҷаҳонишавӣ ва рақобати шадиди иттилоотӣ ҳифзи ҳувияти миллӣ яке аз муҳимтарин вазифаҳои ҳар давлат шудааст. Рамзҳои миллӣ, пеш аз ҳама парчам, шаҳрвандонро аз парокандашавӣ ҳифз карда, онҳоро атрофи арзишҳои муштарак муттаҳид мекунанд. Парафшонии Парчами миллӣ дар чунин шароит аҳамияти иловагӣ пайдо мекунад, зеро он шаҳрвандро ба ёд меорад, ки онҳо бо ҳама фарқиятҳои иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва сиёсӣ як миллати воҳиданд ва сарнавишташон ба ҳам гиреҳ хӯрдааст. Парчам дар ин замина на танҳо рамзи давлат, балки рамзи масъулияти шахсӣ ва коллективӣ барои рушди кишвар мегардад.

Ҳамин тавр, парафшонии Парчами миллӣ дар ҷомеаи Тоҷикистон ҳамчун омили муттаҳидсозӣ нақши калидӣ мебозад. Он моро ба худшиносӣ водор месозад, эҳсоси ватандӯстиро тақвият медиҳад, дар қалбҳо орзуи ободии кишварро бедор мекунад ва дар арсаи байналмилалӣ чеҳраи Тоҷикистони муосирро муаррифӣ менамояд. Парчами миллӣ дар зеҳн ва қалби ҳар шаҳрванд на танҳо рамзи давлат, балки рамзи ифтихор, сулҳ, субот, созандагӣ ва ваҳдати миллӣ мебошад. Ба ҳамин маънӣ аст, ки ибораи «Парчамат бодо парафшон, эй Тоҷикистони азиз» дар зиндагии мардум танҳо як шиору навишта нест, он эътиқод, эҳсос ва мавқеи ҷомеаи тоҷик нисбат ба давлати худ мебошад.

Фирдавс ШАРИФЗОДА,

директори Литсейи касбии техникии ноҳияи Вахш

Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз муҳимтарин рамзҳои давлатӣ ва маънавӣ ба ҳисоб меравад, ки нишонаи истиқлолият, ваҳдат ва худшиносии миллӣ мебошад. Қабул ва тасдиқи Парчами давлатӣ дар даврони соҳибистиқлолӣ бо талошу заҳмати Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон амалӣ гардид ва ҳамчун рамзи муҳими давлатдории навини тоҷикон мақоми тантанавӣ пайдо кард.

Дар солҳои аввали соҳибистиқлолӣ, вақте ки кишвар бо буҳронҳои сиёсӣ ва иҷтимоӣ рӯбарӯ буд, эҳёи рамзҳои давлатӣ на танҳо қадамҳои техникӣ, балки иқдоми стратегӣ барои мустаҳкам намудани давлатдории миллӣ ба ҳисоб мерафт. Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ҳидоят ва талошҳои хирадмандона азм карданд, ки Парчам ва дигар рамзҳои давлатӣ ҳамчун нишонаи воқеии давлатдории миллӣ ва таҷассумгари арзишҳои таърихӣ эҳё ва таҳким ёбанд. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун рамзи истиқлолият, иттиҳоду сарҷамъӣ ва дӯстиву бародарии ҳамаи миллатҳои сокини ҷумҳурӣ бо қарори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 24 ноябри соли 1992 қабул шудааст.

Аломатҳои Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо қарори Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 14 марти соли 2007, №499 «Дар хусуси тасдиқи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон» тасдиқ шудааст, яке аз муҳимтарин рамзҳои давлатӣ ва таҷассумгари рамзи миллат ва иродаи ормонҳои миллӣ маҳсуб мешаванд.

Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷа буда, дар рӯйи он се рахи рангаи уфуқӣ ҷойгир шудааст, ки рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар аст, рахи сафеди мобайн бошад якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга мебошад. Дар рӯи рахи сафед, аз ҷойи чӯбдаста дар мобайни Парчам бо зарҳал рамзи тоҷи тансиқшуда ва дар болои он ҳафт ситора дар шакли нимдоира тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии умумии Парчам 1:2 метр мебошад.

Тоҷ ва ситораҳои Парчам дар шакли росткунҷа ҷой гирифтаанд, ки паҳлӯи амудиашон 0,8 ва паҳлӯи уфуқиашон 1,0 паҳнои рахи сафед мебошад. Ситораҳои панҷгӯша дар доираи қутраш 0,15 акс ёфта, дар нимдоираи радиусаш 0,5-и паҳнои рахи сафед ҷойгир шудаанд. Тоҷи баландиаш 0,55–и паҳнои рахи сафед ба асос ба таври нимдоираи радиусаш 1,2–и паҳнои рахи сафед моил мегардад. Чор унсури камоншакл, ки болои тоҷро ташкил медиҳанд, дар марказ бо қисмати доираи қутраш 0,2–и рахи сафед васл гардидаанд.

Ин тарҳи дақиқ на танҳо рамзи меъморӣ ва таркиби зебои визуалӣ мебошад, балки ҳар як ҷузъи он, аз рангҳои уфуқӣ то шаклҳои тоҷ ва ситораҳо рамзи устувории давлат, ҳамоҳангии ҷомеа ва пайванди таърихӣ бо арзишҳои фарҳангии миллати тоҷик аст, ки бо тадбирҳо ва талошҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таҳким ёфта, пайванди таърихӣ ва арзишҳои мероси ниёгонро эҳё мекунад. Ин тарҳ ҳамчунин нишондиҳандаи зиракии сиёсӣ ва равонии миллӣ буда, мардуми сарбаланди Тоҷикистонро ба эҳтироми рамзҳои давлатӣ ва арҷгузорӣ ба мероси таърихӣ ҳидоят менамояд.

Парчами давлатӣ барои ҷомеа рамзи муттаҳидкунанда ва ҳамбастагӣ мебошад. Афрохтани он дар ҳамаи иду ҷашнҳои давлатӣ, ҷамъомадҳо, барномаҳои фарҳангӣ ва варзишӣ на танҳо рамзи эҳтиром ба давлат ва ифодагари ҳисси ватандорӣ ва масъулияти шаҳрвандӣ аст, балки ҳамчунин дар сатҳи байналмилалӣ ҳамчун рамзи ҳувият ва муаррифгари давлат ва миллати тоҷик нақши калидӣ дорад. Афрохтани Парчам дар чорабиниҳои дипломатӣ, мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ ва ҳамоишҳои фарҳангӣ нишон медиҳад, ки Тоҷикистон ҳамчун давлати соҳибистиқлол бо арзишҳо, анъанаҳо ва симои ягонаи сиёсиву фарҳангӣ фаъолона дар арсаи ҷаҳонӣ иштирок мекунад. Ин рамз ҳамчунин қобилияти ҳифзи сарзамин, таҳкими эътимод ва нуфузи кишварро дар муносибатҳои байналмилалӣ таҷассум мекунад ва барои ҷомеаи ҷаҳонӣ аҳамияти сиёсӣ ва фарҳангии Тоҷикистонро равшан нишон медиҳад.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо иқдоми хирадмандона ва таваҷҷуҳи махсус Парчами давлатӣ ва дигар рамзҳои давлатӣ, аз ҷумла Суруди миллӣ ва Нишони давлатӣ, дар баландтарин сатҳҳои меъморӣ ва бо ҷалби фаъолонаи ҷомеа таҷассум бахшиданд. Афрохтани Парчам дар сутунҳои баландтарини пойтахт, дар муассисаҳои давлатӣ ва дигар ҷойҳои муҳим паёми равшани давлатдории мутамаддин, соҳибистиқлол ва ҳувияти ягонаи миллиро мерасонад. Ин иқдом ҳамчунин барои шаҳрвандон ва хоса ҷавонон рамзи эҳтиром ба давлат, ҳисси ватандорӣ ва муттаҳидӣ мебошад.

Имрӯз Парчам на танҳо рамзи давлатӣ, балки рамзи ифтихор ва худшиносии насли ҷавон мебошад. Бо роҳнамоӣ ва сиёсати хирадмандона ва дурандешонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон омӯзиши маърифати парчамдорӣ дар мактабҳо ва муассисаҳои таълимӣ ҷорӣ гардидааст. Ин тарбия насли ҷавонро ба эҳтироми рамзҳои миллӣ, арҷгузорӣ ба арзишҳои давлатдорӣ ва ҳисси масъулияти шаҳрвандӣ роҳнамоӣ мекунад ва ба пойдории давлат мусоидат менамояд. Ҳамчунин, дар рӯзҳои истиқбол аз Рӯзи Парчами давлатӣ муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии ҷумҳурӣ дар дарсҳои тарбиявӣ маърифати парчамдориро талқин карда, чорабиниҳои илмӣ, фарҳангӣ ва тарбиявӣ ташкил ва баргузор менамоянд, ки ҳамзамон ҳисси ифтихор ва ваҳдатро дар байни хонандагон тақвият медиҳад.

Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо рамзи давлатӣ, балки таҷассумгари таърих, фарҳанг ва ҳувияти миллӣ мебошад. Он рамзи ваҳдати миллӣ, худшиносӣ ва азму иродаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва насли соҳибфарҳанги тоҷик аст. Тарҳи Парчам – рангҳои уфуқӣ, тоҷ ва ситораҳо – рамзи устувории давлат, ҳамоҳангии ҷомеа ва пайванди таърихӣ бо мероси ниёгон мебошад. Афрохтани Парчам дар чорабиниҳои давлатӣ, фарҳангӣ ва варзишӣ на танҳо эҳтиром ба давлат ва ҳисси ватандорӣ, балки муаррифгари миллати тоҷик дар арсаи байналмилалӣ мебошад. 

Парчами давлатӣ ҳамчун рамзи пойдории давлат, иттиҳоди миллӣ ва ифтихори миллӣ ҳамеша дар мадди назари ҷомеа ва насли оянда қарор дорад, таъмини пайванд бо таърих ва эҳтироми арзишҳои миллӣ буда, ҳамчун нишондиҳандаи ваҳдат, устуворӣ ва эътимоди миллӣ аҳамияти беандоза дорад.

Давлатхон НАЗАРЗОДА,

сардори шӯъбаи кадрҳо, котибот

ва корҳои махсуси Кумита оид ба

таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи

касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон,

номзади илмҳои ҳуқуқшиносӣ, дотсент

Таҳти ин унвон имрӯз дар Коллеҷи технологии шаҳри Душанбе бо ташаббуси Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бахшида ба Рӯзи Парчами миллӣ ҳамоиши тантанавӣ баргузор гардид.

Дар чорабинӣ раиси Кумита академик Фарҳод Раҳимӣ, муовинони раис Давлатзода Баҳрулло ва Алишер Ализода, сардорони раёсату шуъбаҳои дастгоҳи марказӣ, инчунин роҳбарият ва омӯзгорону донишҷӯёни муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии шаҳри Душанбе иштирок намуданд.

Академик Фарҳод Раҳимӣ зимни ифтитоҳи ҳамоиш изҳор дошт, ки Парчами миллӣ яке аз рамзҳои муҳими давлатдорӣ ва ифтихори миллӣ ба ҳисоб рафта, дар таҳкими худшиносии фарҳангӣ ва ваҳдати ҷомеа нақши муассир дорад.

«Парчами миллии мо таҷассумгари таърихи пурифтихор, фарҳанги ғанӣ ва ормонҳои давлатӣ мебошад. Аз рӯзҳои аввали соҳибистиқлолӣ ҳифзу нигоҳдории рамзҳои давлатӣ - Парчам, Нишон ва Суруди миллӣ самти сиёсати давлатӣ маҳсуб мешавад. Барои ҳар як шаҳрванди кишвар гиромидошт ва ҳифзи ин рамз вазифаи имонӣ ва нишонаи ватанпарастист. Имрӯз мо мебинем, ки насли ҷавони Тоҷикистон бо эҳсоси баланди ифтихор аз парчами миллӣ ба воя мерасанд. Ин парчам рамзи сулҳ, субот, созандагӣ ва пешрафти давлат аст. Мо бояд дар ҳама ҳолат онро баланд, гиромӣ ва қудратманд нигоҳ дорем», - гуфт раиси Кумита

Дар идомаи ҳамоиш Бекназарзода Мусулмон Маҳмадюнус, декани факултети молия ва иқтисоди Коллеҷи технологии шаҳри Душанбе, зимни суханронӣ дар мавзӯи “Заминаҳои сиёсӣ ва ҳуқуқии таҷлили Рӯзи Парчами миллӣ” шарҳи қонунӣ ва таърихии Рӯзи Парчами миллиро ироа намуда, гуфт, таҷлили Рӯзи Парчами миллӣ дорои асосҳои возеҳи ҳуқуқӣ мебошад, ки онро Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи рамзҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон” муайян кардааст. Парчами давлатӣ ҳамчун рамзи истиқлолияти сиёсӣ, ягонагии ҳудудӣ ва соҳибихтиёрии миллат дар баробари дигар рамзҳо - Нишон ва Суруди миллӣ ҷойгоҳи махсус дорад.

“Қабули Парчами давлатӣ соли 1992 яке аз қадамҳои сарнавиштсоз барои пойдории давлатдории навини тоҷикон буд. Имрӯз ин рамзи муқаддас дар ҳама арсаҳо рамзи ифтихор ва муаррифгари миллати тоҷик мебошад», - гуфт номбурда.

Наҷмиддинзода Назархоҷа Акобир, Наҷмиддинзода Назархоҷа Акобир, мудири кафедраи фанҳои гуманитарии Коллеҷи муҳандисию омӯзгории шаҳри Душанбе, дар мавзӯи «Парчам - рамзи ҳамбастагии миллию давлатдорӣ» суханронӣ карда, парчамро ҳамчун унсури муттаҳидкунандаи ҷомеа тавсиф намуд.

«Парчами миллӣ дар баробари вазифаи давлатдорӣ, дорои паёми иҷтимоӣ ва фарҳангӣ низ мебошад. Он қувваи муттаҳидкунандаи миллат буда, мардумро дар атрофи ҳадафҳои умумимиллӣ гирд меорад. Дар даврони соҳибистиқлолӣ мо шоҳид ҳастем, ки миллати тоҷик маҳз зери сояи парчами ягона роҳ ба сӯи сулҳу субот ва рушди устувор гузошт. Ифтихор аз парчам ифтихор аз Ватан, аз таърих ва аз дастоварди ҳар як шаҳрванди кишвар аст», - иброз дошт ӯ.

Ҳамзамон, Салимов Санҷар, омӯзгори кафедраи таърих ва ҷомеашиносии Колеҷи омӯзгории ба номи Хосият Махсумова, зимни баромади худ дар мавзӯи «Парчами миллӣ – таҷассумгари давлатдории тоҷикон» таърихи ташаккули рамзҳои миллӣ ва нақши он дар давлатдории тоҷиконро тавсиф карда, зикр намуд, ки халқи тоҷик дар тӯли таърихи чандинҳазорсолаи худ рамзҳои гуногуни давлатдорӣ дошт, аммо парчами имрӯза ҳамчун рамзи давлатдории муосир таҷассумгари орзую ормонҳои миллати тоҷик буда, рангҳои он рамзи муҳаббат ба Ватан, сулҳу некӣ ва ободкорӣ, пайванди таърихию фарҳангӣ ва арзишҳои миллии моро ифода мекунанд.

“Нақши парчам дар ташаккули худшиносии миллӣ, хусусан миёни ҷавонон, хеле бузург аст. Он моро ба ваҳдати диливу фикрӣ ва масъулияти боз ҳам бештар дар роҳи пешрафти Ватан ҳидоят мекунад”, - зикр кард номбурда.

Инчунин, дар ҳамоиш Азизмамадова Зулфия Сафармамадовна, мудири кафедраи фанҳои гуманитарии Коллеҷи техникии ДТТ ба номи академик М. Осимӣ, дар мавзӯи «Парчам - нишон аз давлатдории халқи тоҷик» маърӯза карда, ба ҷанбаҳои маънавӣ ва фарҳангии парчам таваҷҷуҳ намуда, гуфт, Парчами миллӣ танҳо рамзи давлатдорӣ набуда, он оинаи ҳастии миллат ва таҷассумгари арзишҳои маънавии мардум аст.

“Дар тӯли таърих парчамҳо рамзҳои иттиҳод, қудрат ва ҳувияти миллӣ буданд. Парчами давлатӣ имрӯз низ на танҳо дар муассисаҳо, балки дар қалби ҳар як шаҳрванди кишвар ҷой дорад. Мо вазифадорем, ки дар қалби ҳар як хонанда эҳтиром ба парчам, ифтихор аз давлат ва ҳисси масъулиятро бедор намоем. Парчам моро ба созандагӣ, меҳнатдӯстӣ ва ҳимояи дастовардҳои миллӣ ҳидоят мекунад”, - қайд кард муаллима.

Дар идомаи ҳамоиш ба як қатор омӯзгорони фаъол Ифтихорномаи Кумита супорида шуд, ки ин иқдом ҳамчун нишонаи дастгирии заҳмати омӯзгорон ва саҳми онҳо дар тарбияи насли соҳибмаърифат маънидод гардид.

Дар қисмати ҷамъбастӣ донишҷӯёни Коллеҷи технологӣ барномаи фарҳангии пурмазмуну рангорангро манзур намуда, ба ҳамоиш шаҳомати идона бахшиданд.

Парчами миллӣ яке аз рамзҳои муҳими Истиқлолияти миллӣ ва давлатдории муосири мо, таҷассумгари асосҳои таърихӣ ва рамзҳои давлатдории гузаштаи тоҷикон, инчунин ифодакунандаи мақсаду маром ва орзуву ормонҳои тамоми мардуми Тоҷикистон мебошад.

Эмомалӣ Раҳмон

Ҳамасола дар Тоҷикистони соҳибистиқлол 24-уми ноябр ҳамчун Рӯзи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷашн гирифта мешавад. Ин сана нишони эҳтиром ба муқаддасоти миллӣ, ваҳдату худшиносӣ ва ифтихори давлатдорӣ мебошад. Парчам ҳамчун яке аз рамзҳои асосии давлатӣ, шиносномаи истиқлолияти тоҷикон ва пайвандгари наслҳо маҳсуб ёфта, дар зери он миллати мо роҳи шуҷоату ободиро тай мекунад.

Парчами давлатӣ яке аз рамзҳои муҳими истиқлолияти миллӣ ва давлатдории муосир, таҷассумгари асосҳои таърихӣ ва рамзҳои давлатдории гузаштагони мо, ҳамзамон ифодакунандаи мақсаду маром ва орзуву ормонҳои тамоми мардуми мамлакат мебошад. Бешубҳа Парчам, Нишон ва Суруди миллӣ рамзҳои асосии ҳар давлат буда, нишонаи соҳибихтиёрӣ ва соҳибистиқлолии давлату миллат ба ҳисоб мераванд.

Моҳи ноябри соли 1992 дар Иҷлосияи таърихии XVI Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар таърихи давлатдории навини тоҷикон ҳамчун иҷлосияи сарнавиштсоз ва саодатбахши миллӣ сабт гардид, рамзи нахустини давлати соҳибистиқлоламон - Парчами давлатӣ қабул карда шуд.

Дар ибтидои солҳои навадуми қарни гузашта афроди бадхоҳу баднияте буданд, ки мехостанд ин миллати куҳанбунёдро нобуд ва фарҳангу тамаддуни чандҳазорсолаи онро поймол созанд. Хушбахтона, онҳо ба ниятҳои нопоки худ нарасиданд. Касби Истиқлолият ва қабули рамзҳои давлатӣ бори дигар собит сохтанд, ки ин миллати тамаддунофар ва фарҳанги пурғановати онро ҳеҷ неруи бадхоҳе, ба ҳеҷ ваҷҳ, шикаст ва нобуд карда наметавонад.

Парчамдориву парчамбардории халқи мо таърихи қадима дошта, аз аҳди бостон то имрӯз давраи тӯлониро тай намудааст. Таърих гувоҳ аст, ки аҷдодони мо аз ибтидои тамаддуни инсонӣ соҳиби рамз ва нишони миллӣ буданд. Вобаста ба парчамбардории ниёгони абарқудрати мо Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониҳояшон, бахшида ба Рӯзи Парчами давлатӣ, қайд намуда буданд, ки: «Ҳанӯз дар ливои Куруши Кабир тасвири уқоб, ки нишонаи қудрату тавоноист, нақшгардида буд, ки он парчам рамзи як давлати нирӯманди замона ба ҳисоб мерафт. Ҳамчунин, метавон аз ливои Коваи Бузург ёдовар шуд, ки нишонаи равшани меросияти муборизаву ҷоннисориҳои ниёгони мо мебошад».

Миллати тоҷик дорои фарҳанги қадимаи давлатдорӣ буда, дар гузаштаи таърих борҳо давлатҳои бузурги худро бо тамоми рукнҳояш арзи ҳастӣ бахшидааст, ки Дирафши Ковиён ҳамчун яке аз рамзҳои давлатӣ дар ин миён нақш ва мавқеи хоса дошт ва он дар Ливои Президенти кишвар имрӯз ҳамчун рамзи пойдорӣ ва бардавомии давлати миллии мо тасвир ёфтааст.

Воқеан, парчам дар фаъолияти давлатдорӣ, аз ҷумла дар гузаронидани маъракаҳои расмию ғайрирасмии давлатӣ, фарҳангӣ, варзишӣ, ҳамчунин дар муносибатҳои байналмилалӣ ва гузашта аз ин, дар ҳаёти ҳамарӯзаи ҷомеа мавқеъ ва нақши муҳим дорад. Дар Парчами давлатии мо, ки рангҳои сурху сабзу сафедаш аз покии дили ниёгон, сурхии хуни шаҳидон ва сабзии хатти дафтару девони пешиниён маншаъ мегиранд, таҷассуми мубориза барои озодӣ ва истиқлол, бахту иқболи сафед, ояндаи дурахшон, сулҳу сабот, саъю кӯшиши ҳамвора баҳри сарсабзию хуррамии кишвар ва бақову пойдории он, тоҷ ва ҳафт ситора бошад, соҳибдавлатӣ ва соҳибихтиёрии миллат талаққӣ мегардад. Аз ин ҷост, ки Парчами давлатӣ ба сифати рамзи музаффарият ва ифтихор аз дирӯзу имрӯзи миллат моро баҳри ҳаёти осоиштаю сулҳу сабот, мубориза баҳри зиндагии арзанда ва пешрафти озодона, соҳибихтиёрӣ ва соҳибдавлатӣ ба сӯйи фардои дурахшон раҳнамоӣ мекунад.

Ҷашни Парчам аз зумраи ҷашнҳое мебошад, ки имрӯз симои Тоҷикистонро ҳамчун давлати соҳибистиқлол, муқтадир, бофарҳанг ва соҳиби тамаддуни бой дар ҷаҳон муаррифӣ намуд. Рӯзи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади эҳтиром ва қадршиносӣ ба рамзи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон – Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун муқаддасот ва яке аз рамзҳои асосии давлат қабул карда шудааст.

Парчам дар ҳаёти ҳар як давлату миллат мавқеъ ва нақши хоси худро дорад. Парчами давлатӣ ифодагари мақсаду маром ва орзую ормонҳои ҳар як миллату давлат аст ва ин мақсаду маром бо ранг ва нақшҳои хос дар он таҷассум ёфтаанд. Парчам моро баҳри ҳаёти осоиштаю сулҳу суббот ва мубориза баҳри зиндагии арзанда ва инкишофи озодона, соҳибихтиёрӣ ва соҳибдавлатӣ ҳидоят ва роҳнамоӣ менамояд.

Сиёсати пешгирифтаи давлат ва Ҳукумати Тоҷикистон барои муваффақ шудан ба ин ниятҳои нек тамоми шароити заруриро фароҳам овардааст ва ҳоло мардуми мо ҳамаи имкониятҳоро доранд, ки барои беҳтар гардонидани сатҳ ва сифати зиндагии худ ва ободии сарзамини аҷдодиамон заҳмати бунёдкорона намуда, таҳти Парчами давлати худ бо ифтихори ватандорӣ ва шукрона аз неъматҳои истиқлол сӯи фардо устуворона қадам бардоранд. Аз ин лиҳоз, итминони комил дорам, ки Парчами давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон ҳамчун таҷассуми умеду ормонҳои мо ҳамеша партавафшон хоҳад буд ва зери сояи он мо дар роҳи ободии Ватани азизамон ба дастовардҳои рӯзафзун ноил хоҳем шуд.

Бигзор, Парчами давлатии Тоҷикистони соҳибистиқлоли мо бар сари миллати тоҷик ва давлати тоҷикон то ҷовидон парафшон бошад ва моро ба сӯи ояндаи ободу осуда раҳнамоӣ созад!

Муҳаббат ТЕШАЕВА,

омӯзгори фанни тахассусии Литсейи касбии

техникии сохтмони шаҳри Хуҷанд

Парчами миллӣ барои мардуми Тоҷикистон рамзи ифтихори ватандорӣ ва муҳаббат ба Ватан мебошад. Ҳар шаҳрванди кишвар бо дидани парчам эҳсоси гарму самимии ватандорӣ ва эҳтиром ба арзишҳои миллӣ пайдо мекунад. Ин рамз на танҳо рамзи давлат, балки таҷассумгари таърих, фарҳанг ва арзишҳои миллии халқ мебошад.

Дар рӯзҳои ид ва чорабиниҳои оммавӣ, мардум бо эҳсоси ифтихори миллӣ ва эҳтиром ба парчам ҷамъ меоянд. Парчам дар дастон, биноҳо ва чорабиниҳои фарҳангӣ ҳузур дорад ва ба ҳамаи иштирокчиён ҳувияти миллӣ ва эҳтироми давлатдориро хотиррасон мекунад. Ҳузури парчам дар мактабҳо ва муассисаҳои таълимӣ насли навро ба эҳтироми Ватан, эҳсоси масъулият ва дӯст доштани арзишҳои миллӣ тарбия мекунад.

Парчам инчунин дар рӯҳи ҷамъият таъсири тарбиявӣ дорад. Он ҷавононро ба эҳтиром ба арзишҳои миллӣ, дӯст доштани фарҳанг ва ҳифзи давлат водор мекунад. Мардуми калонсол бо дидани парчам хотираҳои таърихиро ба ёд меоранд ва эҳсоси муҳаббат ба Ватанро дубора эҳсос мекунанд. Ҳар фарди тоҷик бо дидани парчам эҳсоси гарму самимии ватандорӣ ва ифтихори миллӣ пайдо мекунад ва мефаҳмад, ки ҳифзи давлат ва ваҳдати миллӣ вазифаи ҳар як шаҳрванди кишвар мебошад.

Парчами миллӣ на танҳо рамзи расмӣ, балки рамзи муқаддас ва арзишманд барои ҳар шаҳрванди Тоҷикистон мебошад. Он таҷассумгари ифтихори ватандорӣ, муҳаббат ба Ватан ва ҳифзи арзишҳои миллӣ мебошад. Ҳузури парчам дар маросимҳои давлатӣ ва фарҳангӣ ҳисси ифтихори миллӣ ва эҳтиромро дар қалби ҳар нафар бедор мекунад, ки ин эҳсос мардуми кишварро ба ҳам муттаҳид месозад ва ҳисси масъулият ба ҳифзи истиқлолиятро тақвият мебахшад.

Давлаҳмад ДАВЛАТОВ,

мудири кафедраи энергетика ва нақлиёти автомобилии

Коллеҷи муҳандисию омӯзгории шаҳри Душанбе

«Парчами миллӣ» яке аз рамзҳои муҳими Истиқлолияти миллӣ ва давлатдории муосири мо, таҷассумгари асосҳои таърихӣ ва рамзҳои давлатдории гузаштаи тоҷикон, инчунин ифодакунандаи мақсаду маром ва орзуву ормонҳои тамоми мардуми Тоҷикистон мебошад.

Эмомалӣ Раҳмон

Чист парчам? Ифтихори миллат аст,

Чист парчам? Иқтидори миллат аст.

Ҷуз парчам нест тоҷикро нишон,

Чист парчам? Эҳтироми миллат аст.

Дар арафаи 20-умин солгарди Истиқлолияти давлатии Тоҷикистон баландтарин бурҷи парчам дар ҷаҳон дар маркази пойтахти мо шаҳри Душанбе, дар канори чапи Қасри Миллат ифтитоҳ гардид. Ҳамин тавр парчами Тоҷикистон бо сутуни дорои баландии 165 метр ба Китоби рекордҳои Гиннес ворид шуд. Дарозии матои ин парчам 60 ва бари он 30 метр аст.

Парлумони Точикистон ҳануз соли 2009 санадеро ба имзо расонида буд, ки тибқи он ҳар сол 24-уми ноябр Рузи парчами миллӣ таҷлил мегардад. Парчами миллии Точикистон рамзи давлатдории мо дар ҷаҳон аст, ки он бо ҳамин шакл 27-сол қабл дар ҷаласаи Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ ва қабул гардидааст.

24 ноябри соли 1992 дар Шурои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд Низомномаи Парчами Давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шуд. 22 ноябри соли 1994 дар бораи даровардани илова ба Низомномаи парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шурои олӣ қонун қабул кард.

Ниёгони мо аз қадимулаём соҳиби парчам буданд, ки он бо номи дравш машҳур буд. Дравши давраи сосониён чор ранг дошт; сурх, сафед, сабз ва зард. Ҳар як ранг рамзи Хешро дошт. Паҳлавонони номӣ ба монанди Рустам, Гударз, Тус, Гев, Сиёвуш ва ғайраҳо дравши хешро доштанд.

Тоҷикон дар тӯли асрҳо соҳиби парчамҳои гуногун буданд, вале дар хусуси парчамҳои давлати Сомонӣ ва давлатдориҳои сонӣ маълумоти дақиқ нест. Ҳатто соли қабули парчами Аморати Бухороро аз ду ранг – сабзу сурх, моҳу ситора ва як навиштаҷоти заррин иборат буд ва дар канори чапи он рӯйи хатти сабз ҷумлаи «Султон сояи Аллоҳ дар рӯйи замин» ҳаккокӣ шуда буд.

Соли 1921 парчами Ҷумҳурии Халқии Шуравии Бухоро қабул шуд, ки ҳамранги ҳамон парчами амирӣ буд. Танҳо ба ҷои навиштаҷоти «Султон сояи Аллоҳ дар рӯйи замин аст» чор ҳарф «БНСР» дар рӯй нақш гардид, ки мухаффафи «Бухарская Народная Советская Республика» аст.

Пас аз се сол ранги парчам сурх шуд. Дар солхои 1924-1928 парчами Тоҷикистон саросар сурх буд. Фақат дар канори чапи он доси тоҷикиву болға, ситора, пахта ва навиштаҷоти нав ба хатти форсӣ – «Пролетарҳои ҳама ҷаҳон, ба ҳам оед» ҷой гирифт. Аз соли 1953 то соли 1992 сохтори Тоҷикистон нисбатан сода буд, аз боло ва поён ранги сурх ва дар миёни ду хатти нисбатан борики сабз дошт.

Дар гӯшаи чапи аз боло досу болға ва ситорача ҷойи худро ҳифз карданд. Имрӯз парчами миллии мо дар баландии 165 метр қомат афрохта бару дарозии он 60×30 метр мебошад. Соли 2011 ба китоби Гиннес дохил карда шуд. Шояд аввалин маротиба дар таърих тоҷикон парчам эҷод карда бошанд.

Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзҳои соҳибистиқлоли Ҷумҳурии Тоҷикистон, иттиҳоди вайроннашавандаи коргару деҳқон ва зиёиён ва дӯстию бародарии халқҳои сокини давлати мо мебошад. Аммо ин тахмин аст.

Парчами давлатӣ аз матои росткунҷаи нафису зебои серангаи сурх, сафед ва сабз таркиб ёфтааст, ки ҳар ранг маънои мушаххасро ифода менамояд. Ранги сурхи парчам нишон аз муборизаҳои халқи тоҷик аз замонҳои қадим ба муқобили аҷнабиён барои ҳастии худ, муҳофизати маданияташ, анъанаҳои миллиашро фаромӯш накарданаш дарак медиҳад. Ранги сафеди парчам ин рамзи ростию покист. Ниёгони мо одамонро ба покизагии виҷдон, адлу инсоф ҳидоят мекарданд. Ранги сабзи парчам ранги баҳору деҳқонӣ мебошад. Инчунин ранги сабз нишона ва ранги биҳишт дониста мешавад.

ҒАФОРЗОДА Орзу Сафар,

омӯзгори кафедраи зеҳни сунъӣ ва рақамикунонии

Коллеҷи муҳандисию омӯзгории шаҳри Душанбе

Имрӯз дар Литсейи касбии техникии ноҳияи Ховалинг бахшида ба ҷашни Рӯзи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон чорабинии тантанавӣ баргузор гардид.

Дар ин ҷамъомади идона муовини раиси ноҳия Бадурдинзода Ибодат, мудири Бахши кор бо ҷавонон ва варзиш Дилшод Шеров, мудири Бахши кор бо занон Назарова Садафмо, Тешаев Иброҳим, директори Литсейи касбии техникии ноҳияи Ховалинг ва хоннадагону омӯзгорони муассисаи таълимӣ иштирок намуданд.

Чорабинӣ бо садо додани Суруди миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз ёфт. Сипас директори литсей ҳозиринро хайрамақдам гуфта, аҳамияти таърихӣ ва сиёсӣ доштани Парчами давлатиро баён намуд ва иброз дошт, ки ин рамзи муқаддаси давлатӣ миллатро ба ваҳдат, худшиносӣ ва пешрафт даъват мекунад.

Муовини раиси ноҳия Бадурдинзода Ибодат дар суханронии худ таъкид кард, ки Парчами давлатӣ аз арзишҳои волои миллат, хотираи таърихӣ ва ормонҳои рушди давлати тоҷикон реша гирифтааст. Ӯ изҳор дошт, ки таҳкими ҳисси ватандӯстӣ ва эҳтиром ба рамзҳои давлатӣ, пеш аз ҳама, дар муассисаҳои таълимӣ амалӣ мешавад ва ҷавонон бояд парчамбардорони ҳақиқии миллат бошанд.

Мудири Бахши кор бо ҷавонон ва варзиши ноҳия Дилшод Шеров дар суханронии худ нақши ҷавононро дар рушду ободии кишвар муҳим арзёбӣ намуда, зикр кард, ки Парчами давлатӣ рамзи ҷасорат, адолат, худшиносӣ ва иродаи қавии насли нав мебошад. Ӯ ҷавононро ба донишандӯзӣ, масъулиятшиносӣ ва иштироки фаъолона дар ҳаёти ҷомеа даъват намуд.

Чорабинии мазкур дар сатҳи баланд ташкил гардида, ба таҳкими ҳисси худшиносии миллӣ, арҷгузорӣ ба рамзҳои давлатӣ ва бунёди тафаккури ватандӯстонаи насли наврас мусоидат намуд.

19 ноябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар деҳаи Якатоли деҳоти Сабристони шаҳри Истаравшан Муассисаи таҳсилоти томактабии хусусии «Мафтуна» — ро мавриди истифода қарор доданд.

Бинои нави кӯдакистон дар пайравӣ аз сиёсати маорифпарваронаи Ҳукумати кишвар дар доираи нақшаи чорабиниҳои ободонӣ бахшида ба 35-солагии Истиқлоли давлатӣ сохта шудааст. Корҳои бунёдӣ дар кӯдакистон соли 2023 оғоз гардида, дар муҳлати муайяншуда аз ҷониби соҳибкори ватанӣ Қаюм Шарифов бо сифати баланд бунёд гардидааст.

Дар вақти сохтмон зиёда аз 20 сокини маҳаллӣ бо кор таъмин гардиданд.

Ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ дода шуд, ки муассисаи тозабунёд аз 2 ошёна ва таҳхона иборат буда, барои 150 кӯдак пешбинӣ шудааст.

Дар кӯдакистон 5 гурӯҳ амал намуда, ба онҳо 18 парастори ботаҷриба бо бозиҳои ҷолибу шавқовар машғулият мегузаронанд.

Ҳуҷраҳои барҳавои машғулиятҳо ва истироҳати тарбиятгирандагон бо рахтҳои хоб, ҷевон, мизу курсӣ ва бозичаҳои гуногун муҷаҳҳаз буда, бо завқу салиқаи баланди эстетикӣ ва мувофиқ ба дунёи рангини кӯдакон оро ёфтааст.

Омӯзиш дар он бо 2 забон — тоҷикӣ ва русӣ сурат мегирад. Масъулин нақша доранд, ки оянда таълимро бо забони англисӣ ҳам ба роҳ монанд.

Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба кӯдакони хуштолеъ туҳфаҳои хотиравӣ тақдим карда, бо онҳо суҳбати самимӣ доир намуданд.

Саҳни биноро гулҳои рангоранг, айвонҳо барои гузаронидани машғулиятҳо дар ҳавои тоза, инчунин дигар таҷҳизоти зарурӣ, зебу зиннат додааст.

Роҳрав ва дигар деворҳои муассиса рангину зебо ва бо қаҳрамонҳои дӯстдоштаи кӯдакон аз филмҳои машҳури тасвирӣ оро ёфтааст.

Ифтитоҳи кӯдакистони замонавиро Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон туҳфаи арзишманд номида, ба соҳибкори ҳимматбаланд барои ин иқдоми наку арзи сипос карданд. Аз мураббиён даъват намуданд, ки бо истифода аз шароити мусоид кӯдаконро дар рӯҳияи ватандӯстӣ тарбия намоянд, то онҳо дар оянда барои пешрафти Тоҷикистони соҳибистиқлол саҳми арзишманди худро гузоранд.

19 ноябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар минтақаи саноатии рақами 2-и шаҳри Истаравшан корхонаи Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди Файзи Нур-ТВ-ро бо бренди миллии Нур ифтитоҳ намуданд.

Корхонаи мазкур аз ҷониби соҳибкорони ватандӯст бародарон Файзиевҳо дар масоҳати умумии 2 гектар бунёд гардидааст.

Иншоот дар деҳаи Куҳандижи деҳоти Зарҳалоли шаҳри Истаравшан ҷойгир буда, аз 4 сехи истеҳсолӣ, анборхона, ошхона ва бинои маъмурӣ иборат мебошад.

Маблағи умумии сармоягузорӣ дар корхонаи мазкур 6 миллион сомониро ташкил медиҳад.

Аз корхонаи фаъолшуда бинои якумаш ба ду хатти технологию истеҳсолӣ ба бандубасти оинаҳои нилгуни замонавӣ, СМАРТ ТВ-ҳо нигаронида шудааст, ки маҳсулоташ ивазкунандаи воридот ва ҳам ба содирот нигаронидашуда мебошад.

Дар бинои дуюми корхонаи мазкур истеҳсоли техникаҳои маишӣ аз қабили плитаи газиву барқӣ ба роҳ монда шудааст. Баробари ба истифода қарор додани корхона 50 сокини маҳаллӣ бо кори доимӣ таъмин гардиданд. Маоши коргарон то 3 ҳазор сомониро ташкил медиҳад.

Ба Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ доданд, ки дар оянда бо омода шудани 2 бинои дигари корхона соҳибкорони ватанӣ нақша доранд, истеҳсолотро тақвият бахшида, банду басти яхдон, ҳавохунуккунак (кондиционер), таҷҳизоти гармидиҳӣ, чангкашак ва мошинаи ҷомашӯиро ба роҳ монанд.

Маҳсулоти умумии бастубандшаванда дар корхонаи мазкур 9 навъи техникаҳои маишӣ мебошад.

Ба Роҳбари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иттилоъ дода шуд, ки тибқи нақша иқтидори ҳаҷми истеҳсолот дар як сол 40 ҳазор адад техникаҳои маиширо ташкил медиҳад.

Шумораи зиёди ашёи лозима барои бандубаст аз дохили кишвар бо харҷи нисбатан кам дастрас мешавад ва ин омил боиси коҳиш ёфтани арзиши аслии маҳсулот ва арзон шудани нархи он дар бозор мегардад.

Корхонаи Ҷамъияти дорои масъулияти маҳдуди Файзи Нур бо истифода аз дастгоҳу таҷҳизот ва техникаи муосири истеҳсолии ба талаботи байналмилалӣ ҷавобгӯй муҷаҳҳаз гардонида шуда, дар тамоми хатти истеҳсолот ва бандубаст технологияи муосири рақамӣ истифода мешавад.

Мавриди зикр аст, ки дар шаҳри Истаравшан дар доираи эълон гардидани солҳои 2021-2026 Саноатикунонии босуръати кишвар корхонаҳои саноатӣ ба 103 адад расонда шуда, маҷмуи маҳсулоти истеҳсолӣ дар панҷ соли охир ба зиёда аз 1,5 миллиард сомонӣ баробар гардидааст. Дар корхонаҳои саноатии шаҳр 75 номгӯйи маҳсулоти воридотивазкунанда истеҳсол карда мешаванд.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба соҳибкорони ватанӣ барои ин иқдоми бунёдкоронаву созанда изҳори сипос намуданд.

15 ноябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Тошканд дар ҳошияи Вохӯрии машваратии сарони кишварҳои Осиёи Марказӣ якҷо бо дигар роҳбарони давлатҳо аз Маркази тамаддуни исломӣ боздид намуданд.

Иттилоъ дода шуд, ки бинои Маркази тамаддуни исломӣ дар Узбекистон бо услуби меъмории Самарқанди асримиёнагӣ - Ҳирот тарҳрезӣ шудааст.

Масоҳати замини марказ зиёда аз 10 гектарро ташкил медиҳад. Дар чор тарафи бино дарвозаҳо бо баландии 34 метр сохта шудааст ва дар марказ гунбази 65-метра қомат афрохтааст.

Ба меҳмонони олиқадр дар бораи сохтори ин марказ маълумот пешкаш гардид. Аз ҷумла, гуфта шуд, ки Маркази тамаддуни исломӣ аз шуъбаҳои тадқиқотӣ, феҳристи миллии дастнависҳои нодир, китобхона, бойгонӣ, бахшҳои байналмилалӣ, сайёҳӣ ва ғайра иборат аст.

Галереяи намоишгоҳ бо ашё ва осори таърихӣ аз давраҳои гуногуни таърих ва китобхонаи калон бо 100 ҳазор дастнавис аз имконоти дигари марказ мебошад.

Дар марказ ба меҳмонони олимақом дар бораи саҳми донишмандони бузурги сарзамини Мовароуннаҳри бостон дар рушди тамаддуни башарӣ, ба монанди Имом Бухорӣ, Имом Термизӣ, Ҳаким Термизӣ, Баҳовуддини Нақшбанд ва Хоҷа Аҳрори Валӣ маълумоти муфассал пешкаш карда шуд.

Ҳамчунин, дар ҳамин ҷо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар маросими супоридани ҷоизаи байналмилалии “Мероси оянда” иштирок намуданд.

Бояд гуфт, ки озмуни ҷоизаи байналмилалии “Мероси оянда” шуруъ аз соли 2025 дар соҳаҳои адабиёт, мероси фарҳангӣ, театр, синамо, мусиқӣ ва рақс, санъати тасвирӣ, мӯд ва тарроҳӣ, илму маориф ва технологияи рақамӣ гузаронида мешавад.

Ба ғолибон дар ҳар як номина муҷассама, диплом ва ҷоизаи пулии яквақта дода мешавад.

Аз Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ин маросим Давлат Сафар - муовини вазири фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон, Шоири Халқии Тоҷикистон дар номинаи Мероси фарҳангӣ соҳиби Ҷоизаи байналмилалӣ гардид.

15 ноябр Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар шаҳри Тошкент дар ҳошияи Вохӯрии ҳафтуми машваратии сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ бо Президенти Ҷумҳурии Узбекистон муҳтарам Шавкат Мирзиёев мулоқот намуданд.

Дар вохӯрӣ вазъи кунунӣ ва дурнамои муносибатҳои Тоҷикистону Узбекистон баррасӣ шуд.

Президенти кишвари мо муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нахуст ба роҳбари кишвари мизбон барои даъват ва истиқболи гарм изҳори сипос намуданд.

Аз рушди мунтазами муколамаи сиёсии байнидавлатӣ изҳори қаноат карда шуд.

Ба густариши ҳамкории тиҷоратию иқтисодӣ, истифодаи имкониятҳои соҳаҳои муҳими стратегӣ, аз қабили энергетика, саноат, кишоварзӣ ва рушди робитаҳо дар самти технологияҳои инноватсионӣ, таваҷҷуҳи хос зоҳир гардид.

Бо ёдоварӣ аз афзоиши ҳаҷми гардиши молу маҳсулот миёни ду кишвар, ки дар 9 моҳи соли равон ба зиёда аз 440 миллион доллари амрикоӣ расидааст, таъкид гардид, ки имконияти кофӣ барои боз ҳам афзун намудани ин нишондод мавҷуд аст.

Таҳкими ҳамкорӣ миёни минтақаҳо ва самараи назарраси он таъкид гардид.

Робитаҳои илмӣ, фарҳангӣ ва башарӣ дорои мавқеи хос дар муносибатҳои ду кишвар дониста шуд.

Таъмини амнияти минтақавӣ ва муборизаи муштараки кишварҳо бар зидди терроризм, экстремизм, тундгароии динӣ, ҷиноятҳои киберӣ ва қочоқи маводи мухаддир аз мавзуъҳои муҳими суҳбат буд.

Ҳамчунин, оид ба ҳамкории Тоҷикистон ва Узбекистон дар доираи СММ, СҲШ, ИДМ ва Вохӯриҳои машваратии сарони давлатҳои Осиёи Марказӣ табодули афкор сурат гирифт.

Таҳсилоти ибтидоии касбӣ яке аз пояҳои муҳими рушди захираҳои инсонии ҳар кишвар ба ҳисоб меравад, зеро омодасозии кадрҳои коргарӣ барои бозори меҳнат, пешрафти соҳаҳои саноат, сохтмон, кишоварзӣ ва хизматрасонӣ аҳамияти калидӣ дорад. Дар Тоҷикистон ташаккули низоми муосир, устувор ва ҷавобгӯ ба талаботи иқтисоди миллӣ маҳз ба сиёсати стратегӣ ва ҳадафмандонаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон иртиботи мустақим дорад. Ислоҳоти амиқи соҳаи таҳсилоти касбӣ, махсусан таҳсилоти ибтидоии касбӣ, яке аз самтҳои устувори сиёсати давлатӣ дар беш аз се даҳсолаи охир буда, барои ташкили муҳити рақобатпазир, навоварона ва мутобиқ ба талаботи асри XXI заминаи воқеӣ гузошт.

Нақши Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ташаккули низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ, пеш аз ҳама, дар мавриди таъини самтҳои афзалиятноки стратегӣ барҷаста аст. Дар паёмҳо ва суханрониҳои Сарвари давлат ҳамеша таъкид мегардад, ки рушди иқтисоди миллӣ бевосита ба сатҳи омода кардани мутахассисон ва соҳибкасб намудани шаҳрвандон вобаста аст. Ба ҳамин хотир, солҳои охир таваҷҷуҳи махсус ба рушди муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ аз ҷумла, азнавсозии низоми таълим, барқарорсозии инфрасохтор, ҷорӣ намудани ихтисосҳои нав, баланд бардоштани сифати таҳсилот, бунёди муассисаҳои таълимии нав ва ҷалби ҷавонон ба касбомӯзӣ нигаронида шудааст.

Ислоҳоти сохторӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ низ аз иқдомҳои муҳими Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳисоб меравад. Аз ҷумла, таъсиси Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ ва ба он вогузор намудани амалисозии сиёсати ягонаи давлатӣ дар самти таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, таълиму тарбия, фаъолияти илмию техникӣ, истеҳсолӣ, касбомӯзӣ, дастгирӣ ва ҳифзи иҷтимоии тарбиятгирандагон, шунавандагон, таълимгирандагон, хонандагон ва донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ ва барои ҳамоҳангсозии соҳаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ равобити институтсионалиро устувор гардонд. Ин иқдом имконият фароҳам овард, ки амалӣ намудани сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ, новобаста ба шакли ташкилию ҳуқуқӣ, аз ҷумла дар литсейҳои касбию техникӣ, литсейҳои касбӣ, литсейҳои махсуси касбӣ, комбинатҳои таълимию истеҳсолӣ, марказҳои таълимии калонсолон, марказҳои таълимии иҷтимоию соҳибкорӣ, марказҳои таълимии назди корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳои дигар, коллеҷҳо ва муассисаҳои дигари таҳсилоти миёнаи касбӣ, фаъолияти илмию таҳқиқотӣ ва истеҳсолӣ таъмин гардад.

Дар яке аз паёмҳои худ Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қайд карданд, ки: “Зинаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар шароити кунунӣ яке аз зинаҳои афзалиятноки таҳсилоти касбӣ дар ҷумҳурӣ буда, барои баланд бардоштани иқтидори захираҳои инсонӣ ва соҳибкасб намудани шаҳрвандон саҳми босазо мегузорад”.

Бо назардошти муҳиммияти зинаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва бо мақсади рушди минбаъдаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ моҳи августи соли равон бо қарори дахлдори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон «Барномаи рушди соҳаҳои таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2026-2030» қабул гардид, ки барои амалӣ намудани он аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ зиёда аз 300 миллион сомонӣ ҷудо карда мешавад.

Тавре Сарвари давлат дар яке аз суханрониҳояшон таъкид намуданд, ки дар низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар самти таҷдиди назар намудани стандарт, нақша ва барномаҳои таълимӣ, китобҳои дарсӣ, истифодаи технологияҳои муосир дар раванди таълим корҳои муайян ба анҷом расонида шуда, гузариш ба низоми бисёрхолаи баҳодиҳӣ ҳамчун қадами навбатии ислоҳоти соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ пешбинӣ гардидааст.

Ёдовар мешавем, ки барои таҳкими самтҳои фаъолияти муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва роҳандозии ислоҳот дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ бо қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 26 декабри соли 2024, таҳти №653 ва №655, “Низомномаи намунавии муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон” ва “Стандарти давлатии таҳсилоти ибтидоии касбӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” тасдиқ карда шуданд. Вобаста ба иҷрои талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии зикршуда то ин давра якчанд санадҳои меъёрии ҳуқуқии дохилӣ, ки самтҳои фаъолияти муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро ба танзим медароранд аз ҷумла, “Сохтори намунавии муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ”, “Ҷадвали намунавии воҳидҳои кории муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ”, “Талаботи давлатӣ ба ҳадди ақали мазмуну муҳтаво ва сатҳи тайёрии хатмкунандагон аз рӯйи ихтисосҳои муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон”, “Нақшаи намунавии таълимӣ аз рӯйи ихтисос”, “Дастурамал оид ба тартиби истифодаи  Рӯзномаи қайди машғулиятҳои таълимӣ дар муассисаи таълимии тањсилоти ибтидоии касбии  Ҷумҳурии  Тоҷикистон”,  “Дастурамали мансабии директори Литсейи касбии техникӣ”, “Дастурамали мансабии муовини директор оид ба корҳои таълимӣ” “Дастурамали мансабии муовини директор оид ба корҳои тарбиявӣ”, “Низомномаи шуъбаи таълим”, “Низомномаи шуъбаи тарбия ва робита бо ҷомеа”,  “Низомномаи бахши умумӣ (назорат ва коргузорӣ)”, “Дастурамали намунавии коргузорӣ дар Литсейи касбии техникӣ”, таҳия ва ба тасвиб расонида шуд.

Ҳоло дар кишвар 66 муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ фаъолият дошта, дар онҳо аз рӯйи 14 самт ва 330 касбу ихтисос барои иқтисоди миллӣ кадрҳои коргарӣ тайёр карда мешаванд. Дар соли таҳсили 2025-2026 дар ин муассисаҳои таълимӣ беш аз 28 ҳазор хонанда таҳсил доранд.

Қобили зикр аст, ки муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ҳоло дорои 97 бинои таълимӣ (бо 29 ҳазор ҷойи нишаст) мебошанд, ки аз ин 14 бино садамавӣ буда, биноҳои 12 муассиса ба азнавсозӣ ва 22 муассисаи таълимии дигар ба таъмири асосӣ ниёз доранд. Илова бар ин дар ин муассисаҳо 54 хобгоҳ мавҷуд аст, ки 80 фоизи онҳо бояд таъмиру азнавсозӣ карда шаванд.

Маврид ба қайд аст, ки ҳанӯз дар 16 шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ вуҷуд надоранд. Бинобар ин, бо пешниҳод ва дастури Пешвои миллат дар ояндаи наздик дар маркази ин шаҳру ноҳияҳо, маркази ҷамоатҳои деҳоте, ки шумораи аҳолиашон аз 10 ҳазор нафар зиёд аст, инчунин, дар назди вазорату идораҳои дахлдор ва корхонаҳои калони истеҳсолӣ муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ ё гурӯҳҳои мақсадноки таълимӣ ва ё филиалҳои онҳо таъсис дода мешаванд.

Бояд тазаккур дод, ки соли ҷорӣ Кумита бо дастгирии Ҳукумати мамлакат ва шарикони рушд сохтмон, таъмир ва азнавсозии 37 муассисаи таълимии таҳсилоти ибтидоии касбиро ба нақша гирифтааст ва ин раванд дар оянда боз ҳам вусъат дода мешавад.

Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар назди Кумита вазифа гузоштанд, ки шабакаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ таҷдид ва зиёд карда шавад. Ин тадбир имконият медиҳад, ки раванди таълим пурра азнавсозӣ гардида, дастрасии шаҳрвандон, бахусус ҷавонон ба таҳсилоти ибтидоии касбӣ таъмин карда шавад.

Дар баробари ин, рушди босуръати соҳаҳои саноат, энергетика, нақлиёт, сохтмон ва кишоварзӣ талаб менамояд, ки корхонаҳои истеҳсолӣ бо кадрҳои коргарӣ таъмин карда шаванд. Ҳоло, муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ бо корхонаҳо ва ширкатҳои истеҳсолӣ робитаи мустақими ҳамкориро ба роҳ мондаанд, ки ин ба сифати омодасозии кардрҳои коргарӣ таъсири мусбат расонида истодааст.

Тағйироти муҳими дигар, ки таҳти сиёсати созандаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ роҳандозӣ гардид, ин мутобиқсозии барномаҳои таълимӣ ба талаботи иқтисоди рақамӣ ва иқтисоди сабз мебошад. Асри XXI асри технологияҳои рақамӣ аст ва ҳар касбомӯз бояд бо компютер, дастгоҳҳои рақамӣ ва технологияҳои муосири шабакавӣ шинос бошад. Бо ин мақсад дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоии касбӣ синфхонаҳои компютерӣ, озмоишгоҳҳои фаннӣ, курсҳои барномасозӣ ва устохонаҳои дорои таҷҳизоти рақамӣ таъсис дода шудаанд. Ин иқдом метавонад сатҳи рақобатпазирии мутахассисони ҷавонро дар бозори меҳнат таъмин намояд.

Дар маҷмӯъ, нақши Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ташаккули низоми таҳсилоти ибтидоии касбӣ назаррас аст. Маҳз бо дастгирии Сарвари давлат имрӯзҳо иқдомҳои беназир дар соҳаи таҳсилоти ибтидоии касбӣ амалӣ шуда истодаанд. Ин иқдомҳо замина мегузоранд, ки Тоҷикистон дорои низоми устувори иқтисодӣ ва ҷавобгӯ ба талаботи меъёрҳои  байналмилалӣ гардад.

АЛИЗОДА Алишер Ҳикматулло,

муовини раиси Кумита оид ба

таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии

назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон,

номзади илмҳои педагогӣ, дотсент