НАҚШИ КОНСТИТУТСИЯ ДАР ТАҲКИМИ ДАВЛАТДОРИИ МИЛЛӢ

Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо санади ҳуқуқии олии давлат, балки нишонаи соҳибистиқлолӣ, ваҳдат ва худшиносии миллии халқ ба шумор меравад. Он пояи ҳуқуқии тамоми сохтори сиёсӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодии кишварро муайян карда, ҳамчун сарчашмаи асосии давлатдории миллӣ хизмат мекунад.

6 ноябри соли 1994 қабули Конститутсия пас аз марҳалаи душвори таърихӣ сурат гирифт. Он замон кишвар аз ноустувории сиёсӣ ва низоъҳои шаҳрвандӣ ранҷ мебурд, вале халқи Тоҷикистон бо иродаи озод ва умед ба ояндаи беҳтар ба роҳи давлатдории ҳуқуқбунёд қадам гузошт. Ин ҳуҷҷати тақдирсоз дар раъйпурсии умумихалқӣ қабул гардида, поягузори низоми демократӣ, дунявӣ ва ягонаи Тоҷикистон гардид.

Давлатдории миллӣ дар заминаи Конститутсия шакли мукаммал пайдо кард. Маҳз бо қабули он мафҳуми истиқлолияти сиёсӣ, ягонагии ҳудудӣ, забони давлатӣ, рамзҳои миллӣ ва сохтори идоракунии давлат ба таври ҳуқуқӣ муқаррар шуданд. Аз ҳамин лаҳза давлат ҳамчун соҳибихтиёр, қонунӣ ва мустақил дар арсаи байналмилалӣ эътироф ёфт.

Конститутсия давлатдории миллиро на танҳо аз нигоҳи ҳуқуқӣ, балки аз ҷиҳати идеологӣ низ таҳким мебахшад. Дар он арзишҳои умумибашарӣ бо суннатҳои миллӣ ва фарҳанги тоҷикон пайванд ёфтаанд. Меъёрҳои он дар асоси эҳтиром ба ҳуқуқи инсон, озодӣ, адолат ва баробарӣ устувор шудаанд, ки ин ҳама рукнҳои муҳимтарини давлатдории муосир мебошанд.

Яке аз паҳлуҳои муҳими нақши Конститутсия дар таҳкими давлатдории миллӣ ин аст, ки он низоми ҳокимиятро муқаррар кардааст. Маҳз дар асоси Конститутсия се шохаи ҳокимият -қонунгузор, иҷроия ва суд ташаккул ёфта, бо ҳам ҳамоҳангона амал мекунанд. Ин принсип имконият медиҳад, ки давлат ба сохтори демократӣ ва масъулиятнок табдил ёбад.

Бо мурури замон ва тағйир ёфтани шароити сиёсиву иҷтимоӣ, ба Конститутсия солҳои 1999, 2003 ва 2016 тағйироту иловаҳо ворид гардиданд. Ин ислоҳот ба таҳкими минбаъдаи давлатдории миллӣ мусоидат намуданд. Аз ҷумла, таъсиси Парлумони дупалатагӣ ва тақвияти пояҳои ҳокимияти судӣ ҳамчун кафолати Конститутсия ва Ваҳдати миллӣ ба устувории давлатдорӣ мусоидат карданд.

Конститутсия заминаи ҳуқуқӣ барои татбиқи сиёсати дохиливу хориҷии кишвар низ мебошад. Дар асоси он Тоҷикистон сиёсати сулҳҷӯёна, ҳамкорӣ бо кишварҳои ҷаҳон ва ташкилотҳои байналмилалиро пеш мебарад. Сиёсати хориҷии мустақили Тоҷикистон ва дастовардҳои он дар соҳаҳои иқтисод, фарҳанг, илму маориф ва амният маҳз дар доираи Конститутсия ба амал меоянд.

Дар сатҳи иҷтимоӣ низ Конститутсия ба таҳкими давлатдории миллӣ нақши муҳим бозидааст. Он ҳуқуқ ва озодиҳои инсонро кафолат медиҳад, баробарии шаҳрвандонро дар назди қонун таъмин мекунад ва барои рушди ҷомеаи шаҳрвандӣ замина мегузорад. Ҳуқуқ ба таҳсил, меҳнат, моликият, иштирок дар идораи давлат аз ҷумлаи унсурҳое мебошанд, ки дар баробари эҳсоси масъулияти шаҳрвандӣ пояи давлатдории миллиро низ мустаҳкам месозанд.

Беэътиноӣ ба Конститутсия маънои беэҳтиромӣ ба давлат ва миллатро дорад. Аз ин рӯ, тарбияи фарҳанги ҳуқуқӣ дар ҷомеа, махсусан миёни ҷавонон, яке аз вазифаҳои муҳимтарин мебошад. Зеро маҳз насли огоҳ ва қонуншинос метавонад арзишҳои миллиро ҳифз кунад..

Имрӯз Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун ҳуҷҷати мукаммал на танҳо роҳи ҳаёти сиёсӣ ва иҷтимоии давлатро муайян мекунад, балки ғояи ваҳдату устуворӣ ва худшиносии миллиро инъикос менамояд. Бо шарофати ин ҳуҷҷати сарнавиштсоз Тоҷикистон тавонист пояҳои истиқлолияти сиёсӣ ва ваҳдати миллии худро таҳким бахшида, дар байни кишварҳои минтақа мавқеи устувор пайдо кунад.

Хулоса, Конститутсия рамзи ягонагӣ, нишони давлатдорӣ ва кафили субот аст. Он на танҳо санади ҳуқуқӣ, балки ойинаи давлатдории миллии тоҷикон мебошад. Он ойинаест, ки дар он озодӣ, истиқлолият ва ваҳдати халқи тоҷик инъикос ёфтааст.

Ҷамила ДАВЛАТЗОДА,

директори Литсейи касбии техникии ноҳияи Шаҳринав