Сиёсати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи Созмони Миллали Муттаҳид: Роҳбарии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва ҷанбаҳои ҳуқуқӣ

Ҷумҳурии Тоҷикистон аз соли 1992 узви фаъоли Созмони Миллали Муттаҳид (СММ) мебошад. Сиёсати хориҷии кишвар таҳти роҳбарии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Эмомалӣ Раҳмон, бо мақсади ҳифзи амнияти миллӣ, таъмини рушди устувор ва тақвияти ҳамкории байналмилалӣ равона шудааст. Ҷанбаҳои ҳуқуқӣ ва меъёрҳои байналмилалӣ ҳамчун асоси таҳкими сиёсати хориҷӣ ва иштироки фаъол дар фаъолияти СММ хизмат мекунанд (United Nations, 1945).

 Асоси ҳуқуқии сиёсати хориҷии Тоҷикистон дар СММ

Тоҷикистон фаъолияти хориҷиро дар чаҳорчӯби Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (1994) ва санадҳои байналмилалӣ амалӣ мекунад. Узвият дар СММ ба кишвар ҳуқуқҳо ва вазифаҳои мушаххас медиҳад, ки аз ҷумлаи онҳо метавон ба:

Ҳифзи сулҳ ва амнияти байналмилалӣ (Art. 1, UN Charter, 1945);

Ҳифзи ҳуқуқи инсон ва пешгирии зӯроварӣ (Universal Declaration of Human Rights, 1948);

Ҳамкории иқтисодӣ ва иҷтимоӣ барои рушди устувор (Economic and Social Council, UN, 1946) ишора кард.

Ҳар яки ин принсипҳо Тоҷикистонро водор менамояд, ки сиёсати хориҷиро бо риояи меъёрҳои байналмилалӣ ва қатъномаҳои СММ мутобиқ созад.

 Принсипҳои сиёсати хориҷии Эмомалӣ Раҳмон дар СММ

Сиёсати хориҷии Тоҷикистон таҳти роҳбарии Эмомалӣ Раҳмон бо асоси ҳуқуқи байналмилалӣ ва меъёрҳои СММ ҷорӣ гардидааст. Принсипҳои асосӣ инҳоянд:

Ҳифзи амният ва устувории минтақаӣ
Тоҷикистон ҳамчун узви фаъоли СММ барои ҳалли баҳсҳои минтақавӣ ва пешгирии таҳдидҳои амниятӣ истифода мебарад (UN Security Council Resolutions).

Ҳамкории байналмилалӣ ва рушди устувор
Ҷумҳурӣ тавассути созмонҳои зерсохтори СММ барномаҳои рушди устувор, муҳофизати муҳити зист ва ҳифзи ҳуқуқи инсонро дастгирӣ мекунад (UN Sustainable Development Goals, 2015).

Эҳтиром ба ҳуқуқи байналмилалӣ ва қонуният
Тоҷикистон қатъномаҳои Маҷмаи умумӣ ва Шӯрои амниятро риоя намуда, баҳсҳо ва низоъҳоро бо роҳи сулҳомез ҳал мекунад (UN Resolutions 1325, 2250). Ҷанбаҳои амалии сиёсати хориҷии Тоҷикистон дар доираи ҳуқуқи байналмилалӣ

Тоҷикистон дар кори Шӯрои иқтисодӣ-ижтимоии СММ, Кумитаи ҳуқуқи инсон ва дигар ниҳодҳои СММ фаъолона иштирок мекунад.

Кишвар дар қабули қарорҳои байналмилалӣ, аз ҷумла қатъномаҳои Шӯрои Амният, ҳуқуқи байналмилалӣ ва Конвенсияҳои СММ-ро ҳамчун заминаи ҳуқуқӣ истифода менамояд.

Дар масъалаҳои марзӣ, амниятӣ ва минтақавӣ Тоҷикистон ба меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ такя мекунад ва ҳамкориҳои дуҷониба ва бисёрҷонибаро бар асоси он таҳким медиҳад.

 Хулоса

Сиёсати хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти роҳбарии Эмомалӣ Раҳмон дар чаҳорчӯби Созмони Миллали Муттаҳид намунаи комилест, ки чӣ тавр меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ метавонад воситаи ҳифзи амнияти миллӣ, рушди устувор ва тақвияти ҳамкории байналмилалӣ гардад. Риояи қатъномаҳо ва созишномаҳои СММ барои Тоҷикистон василаи муҳим барои ҳифзи манфиатҳои миллӣ ва иштироки фаъол дар ҷомеаи байналмилалӣ мебошад.

 Адабиёт:

United Nations. (1945). Charter of the United Nations. New York: United Nations.

United Nations. (1948). Universal Declaration of Human Rights.

United Nations. (2015). Sustainable Development Goals.

United Nations Security Council Resolutions. (1325, 2250, ва дигар).

Конститутсия Ҷумҳурии Тоҷикистон (1994). Душанбе.

 Фозил Бобозода Ашурмаҳмад,

Сардори шуъбаи ҳуқуқ, коргузорӣ ва назорати

Кумита оид ба таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбии

назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон