ТЕРРОРИЗМ ВА ЭКСТРЕМИЗМ - ТАҲДИДИ ҶИДДӢ БА АМНИЯТИ ҶОМЕА

Дар замони муосир, ки равандҳои ҷаҳонишавӣ ва пешрафти технология бо суръати баланд идома доранд, яке аз хатарҳои бузург ва мубрами башарият зуҳури терроризм ва экстремизм мебошад. Ин ду падидаи номатлуб на танҳо амният ва суботи давлатҳоро халалдор месозанд, балки барои ҳаёти осоиштаи мардум, рушду тараққиёти иқтисодӣ ва фарҳангии ҷомеа таҳдиди ҷиддӣ ба ҳисоб мераванд.

Терроризм истифодаи зӯроварӣ, тарсондан ва амалиёти хунин бо ҳадафи расидан ба манфиатҳои сиёсӣ, динӣ ё идеологӣ мебошад. Мақсади аслии он на танҳо расонидани зарари ҷисмонӣ, балки шикастани руҳияи мардум ва паҳн кардани ваҳму изтироб дар ҷомеа аст.

Экстремизм бошад ҷаҳонбинӣ ва андешаҳои шадид ва радикалиест, ки бо роҳҳои ифротӣ талош мекунанд, мардумро ноором созанд. Экстремизм аксар вақт замина барои ба амал омадани терроризм мегардад. Фарқият дар он аст, ки экстремизм бештар ба шакли ғоя ва ақида зуҳур мекунад, вале терроризм амал ва татбиқи ин ғояҳо тавассути хушунат мебошад.

Бесаводию ноогоҳӣ яке аз сабабҳои асосӣ ба шумор меравад, зеро ин ду ҷавононро ба доми гурӯҳҳои радикалӣ меандозад. Таблиғоти радикалӣ тавассути интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ ҷавононро ба роҳи хатарнок мебарад. Бесаводӣ ва набудани маърифати ҳуқуқӣ низ омилест, ки шаҳрвандонро зуд ба роҳи ғалат мебарад. Муноқишаҳои минтақавӣ ва ҷаҳонӣ шароити мусоид барои фаъолияти гурӯҳҳои террористиро фароҳам меоранд.

Ин падидаҳо боиси талафоти инсонӣ мегарданд, зеро одамони бегуноҳ кушта ё маҷрӯҳ мешаванд. Онҳо ба иқтисодиёт низ зарари бузург мерасонанд, чунки инфрасохтор хароб мешавад ва сармоягузорӣ коҳиш меёбад. Суботи сиёсӣ халалдор мегардад ва эътимоди мардум ба ниҳодҳои давлатӣ суст мешавад. Дар ҷомеа тарсу изтироб паҳн шуда, ихтилофи динӣ ва этникӣ ба вуҷуд меояд.

Барои муқовимат бо терроризм ва экстремизм пеш аз ҳама, баланд бардоштани маърифат муҳим аст. Таълим ва тарбия бояд дар руҳияи таҳаммулпазирӣ, дӯстӣ ва эҳтироми арзишҳои миллӣ ва инсонӣ сурат гирад. Дастгирии ҷавонон низ зарур аст, зеро бо фароҳам овардани ҷойҳои корӣ ва ҷалби онҳо ба варзиш ва фарҳанг метавон роҳи радикализатсияро баст. Қонунгузории қавӣ ва ҷазо додани шахсоне, ки бо терроризм алоқаманданд, нақши муҳим мебозад. Муборизаи иттилоотӣ дар интернет ва ҳамкории байналмилалӣ низ яке аз роҳҳои муассири пешгирист.

Терроризм ва экстремизм мушкилоти умумии ҷаҳонӣ буда, онҳо танҳо бо талоши давлатҳо ҳал намешаванд. Ҷомеаи шаҳрвандӣ, муассисаҳои таълимӣ ва ҳар як шахс бояд дар мубориза саҳм гузорад. Баланд бардоштани сатҳи маърифат, таъмини адолати иҷтимоӣ ва ҳамкории ҳамаҷониба калиди асосии таъмини суботи миллӣ ва амнияти ҷомеа мебошад.

Замира САМАДОВА,

мудири кафедраи таърих ва ҷомеашиносии

Коллеҷи омӯзгории ба номи Хосият Махсумова